Yangınlarla ilgili 8 iddia analizi

2 Ağu 2021

17:54

Son günlerde ülke gündemine oturan orman yangınları hakkında sosyal medyada pek çok paylaşım yapıldı. Başta politikacılar olmak üzere birçok kişi ortaya yangınlarla ilgili bazı iddialar ortaya attı. Biz de bu iddiaların doğruluğunu araştırdık.

1. Türkiye’nin yangın söndürme uçak sayısı Yunanistan’a, Fransa’ya ve İtalya’ya göre azdır.

✔️DOĞRU

Temmuz ayının son günlerinde başlayan yangınlara müdahale eden uçak sayısı ile alakalı pek çok eleştiri gündeme gelmiştir. Bu eleştirilere göre Türkiye’nin yangına müdahale eden yalnızca 3 uçağı vardır. Bu eleştirilerde aynı zamanda bu sayıyı diğer ülkelerin yangın söndürme filosuyla karşılaştırmaktadır. Yangını söndürmekle görevli olan Orman Genel Müdürlüğü Türk Hava Kurumu’nun uçaklarını kullanmaktadır. Türk Hava Kurumu’nun yayınladığı yazıya göre yangına karşı 2009 yılında CL-215 Bombardier tipi uçak alınmıştır. Bunun öncesinde de THK’nın envanterinde 11 adet M-18 Dromade tipi yangın söndürme uçağı vardır. Ayrıca 11 adette döner kanat helikopterin olduğu söylenmektedir.

Fakat bu rakamların güncel olmadığı tahmin edilmektedir.

Çünkü şu andaki yangınları söndürme amacıyla kullanılan hava aracı sayısı daha farklıdır. THK’nın 29 Temmuz 2021 tarihli paylaşımında yangına müdahale eden 3 adet Beriev-B-200 tipi 10.000 litre kapasiteli amfibik yangın söndürme uçağı, 15 adet M-8 2.500 litre kapasiteli genel maksat helikopteri ve 2 adet CH-47 Chinook 7.500 kapasiteli yangın söndürme helikopteri olduğunu açıklamıştır. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ise 30 Temmuz 2021 tarihli paylaşımında yangına müdahale eden 3 uçağın, 9 İnsansız Hava Aracının ve 38 helikopterin olduğunu söylemiştir. Orman Genel Müdürlüğü’nün 2 Ağustos 2021 tarihli paylaşımında ise yangınlara 13 su atar uçak, 3 idari uçak, 9 İHA, 45 helikopter, 6 yönetim helikopteri ve 1 insanız helikopterin müdahalede bulunduğunu açıklamıştır.

Bu sayıların artmasını yurtdışından gelen yardım uçaklarına bağlamaktayız. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamasına göre Rusya, Azerbaycan, Ukrayna ve İran’dan yangın söndürme uçakları gelmiş ve uçak sayıları artmıştır.

Diğer ülkelerin yangın söndürme uçak filosu ne durumda?

Diğer ülkelerin yangın söndürme uçak filosu ise Türkiye’ye göre daha geniştir. Fransa’nın yangınlara müdahale etmek için 26 uçağı vardır. Bunlardan 23’ü su bombardımanı uçağıdır. Bu uçaklardan 11’i Canadair CL 415’tir. İtalya’nın ise yangınla mücadele filosunda 15 Canadair CL 415 uçağı ve 5 Erickson S64F helikopteri vardır. Yunanistan’ın ise 11 adet CL-215 uçağı ve 7 adet CL 415 uçağı vardır. Avustralya’da ise bu rakam bir hayli fazladır. Avustralya’nın yangınlara müdahale için 163 hava aracı vardır. Bunların çoğu yangın söndürme uçağıdır.

2. Yangın söndürmek özelleştirildi mi? Yangın söndürmek için ihaleye mi çıkılıyor?

❌YANLIŞ

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 31 Temmuz 2021 tarihli ve 1 Ağustos 2021 tarihli paylaşımlarına göre yangın söndürme işi Orman Genel Müdürlüğü’nündür. Yangın söndürme işi özelleştirilmemiştir ve yangın söndürme işi için ihaleye çıkılmamaktadır. Fakat yangın söndürme araçlarının kiralanması için ihaleye çıkılabilir.

3-4-5 Türkiye yangın konusunda diğer devletlerden yardım talep etti mi? Gelen yardımları reddetti mi?

✔️Türkiye AB’den yardım talep etti ve AB kabul etti.
🔎YUNANİSTAN yardım gönderme talebinde bulundu, Türkiye reddetti.
❌İSRAİL’in yardım etme talebinde bulunmadı. Türkiye reddetmedi.

Son zamanlarda çıkan en öne çıkan iddialardan bazıları ise Türkiye’nin yardım talep ettiği ve Türkiye’nin gelen bazı yardımları reddettiği ile alakalıdır. Anadolu Ajansı’nın haberine göre Türkiye Avrupa Birliği Sivil Koruma Mekanizmasını harekete geçirdi. Bu hareketin sonucu olarak da Avrupa Birliği destek amacıyla Hırvatistan’dan 1 ve İspanya’dan 2 Canadair uçağının (yangın söndürme uçağı) Türkiye’ye gönderilmesi için harekete geçti. AB Komisyonunun kriz yönetiminden sorumlu üyesi Janez Lenarcic ise Türkiye’ye daha fazla yardım etmek için hazır olduklarını açıkladı.

Yunanistan ise Türkiye’ye yardım talebinde bulundu. Türkiye ise bu yardıma henüz olumlu cevap vermedi. Bunlara ek olarak daha önce de belirtildiği gibi Rusya, Ukrayna, Azerbaycan ve İran Türkiye’nin yangınla mücadelesine destek için yangın söndürme uçakları yollamıştır. Nevşin Mengü İsrail’in Türkiye’ye yardım talebinde bulunduğunu ve Türkiye’nin bunu kabul etmediğini iddia etti. İsrail Dışişleri Sözcüsü Lior Haiat ise iddiayı reddetti ve yardım teklifinde bulunulmadığını, zaruri durumda yardım teklif edilebileceğini açıkladı. Katar ise Türkiye’ye yangınla mücadelesinde arama kurtarma çalışmalarına destek amacıyla bir takım göndermiştir.

6. Samsun/Vezirköprü ve Ankara’da yangın çıktığı iddiası

❌YANLIŞ

Samsun’un Vezirköprü ilçesinde yangın çıktığı iddiaları sosyal medyanın gündemindeydi. Konuya ilişkin birçok kullanıcı tarafından paylaşım yapıldı. Aynı zamanda Samsun-Vezirköprü ve Ankara’daki yangın iddiaları bazı basın organları tarafından da haberleştirildi.

Vezirköprü Belediye Başkanı da orman yangını iddiasında bulundu

Vezirköprü Belediye Başkanı İbrahim Sadık Edis, sosyal medya paylaşımında Vezirköprü ilçesindeki orman yangınının kontrol altına alındığını ve 7 hektarlık alanın zarar gördüğünü açıkladı. Çeşitli haber organları konuya ilişkin haberler yayımladı. Bafra Ajans ise haberinde Belediye Başkanı’nın açıklamasının üzerine Orman Bakanlığı’nın gerçeği ortaya çıkardığını belirtti.

Vezirköprü yangınına dair iddialar asılsız

Orman Genel Müdürlüğü (OGM) Vezirköprü’deki orman yangını iddialarının asılsız olduğunu açıkladı. OGM Twitter hesabından yaptığı açıklamada Vezirköprü’de orman yangını olmadığını, Bafra’da 0.3 hektar alanda çıkan örtü yangını olduğunu ve bu yangının da söndürüldüğünü belirtti.

Ankara’daki orman yangını iddiaları da asılsız çıktı

Gece saatlerinde Ankara’da orman yangını çıktığı ve ekiplerin ilgili bölgeye vaktinde gitmediği iddia edildiğini gördük. Fakat, sosyal medyada “Ankara Yanıyor” etiketiyle gündem olan orman yangını iddiasının da asılsız olduğu ortaya çıktı. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Ankara Yanıyor” etiketiyle yapılan paylaşımların provokatif bir yaklaşım olduğu ve iddiaların gerçeği yansıtmadığı belirtildi.

7. AFAD Toplantıda sadece iki fotoğrafın sergilendiği iddiası

❌YANLIŞ

Sosyal medyada yüksek takipçili bir hesabın yaptığı paylaşımda Manavgat’taki orman yangınından sonra yapılan afet toplantısından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve Atatürk’ün duvardaki fotoğrafları aktarıldı. Atatürk fotoğrafının Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bakarak yer alması tepki yarattı.

Fotoğrafta duvarın tamamı görüntülenmemiş

Sosyal medyada birçok hesap tarafından paylaşılan görselin tam hali yansıtılmamış. Fakat duvarın tamamı görüntülenmeden eksik yorumlanmış.

Malumatfuruş da konuya dair paylaşım yapmıştır. Ve, paylaşımında farklı açılardan çekilmiş toplantı fotoğrafları yer alıyor.

8. Yangınlar insansız hava aracı ile sabotaj amaçlı çıkarılmaktadır.

❌YANLIŞ

Türkiye’nin çok sayıda noktasında, günlerdir devam etmekte olan orman yangınlarının nasıl çıkarıldığına dair bilgiler henüz netleşmemişken; insansız hava aracı aracılığıyla ormana ateş püskürtüldüğüne ilişkin video görüntüleri gündem oldu.

Söz konusu görüntülerle; mevcut yangınlara, kundaklamanın sebep olduğu iddiası sosyal medyada endişe yaratırken Ankara Eski Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, bu videoyu Twitter hesabından paylaşanlar arasındaydı.

Paylaşımların ardından Emniyet Genel Müdürlüğü, yaptığı basın açıklamasıyla görüntülerin Türkiye ile ilgili olmadığını belirtti. EGM’nin bu açıklamasının ardından Melih Gökçek tweeti sildiğini duyurdu.

EGM’nin bu açıklamasının ardından Melih Gökçek tweeti sildiğini duyurdu.

İlgili videoyu daha önce Teyit.org, Politifact ve LeadStories adlı doğruluk kontrolü organizasyonları analiz etmiştir. Videonun ilk 21 Ağustos 2020 tarihinde paylaşıldığı anlıyoruz. Dahası, Teyit.org paylaşımı sayesinde Tire Meets Road adlı bir haber sitesinin 22.08.2020 tarihli haberinde bu görüntülerin yer aldığını ve bir helikopter kamerasına ait olduğunu öğreniyoruz. Kontrollü müdahaleyi içeren kayıtta, itfaiyeciler daha büyük yangınları kontrol altına almak için helikopterden alev toplarını atıyor. Yangının yayılmasını engelleyen bu yöntemi uygularken rüzgar yönü ve söndürülmeye çalışılan yangına ne derece yakın olduklarına ilişkin faktörleri göz önüne alarak planlı bir ağaç hattı seçiyorlar. Bu hatta kontrollü bir yangın çıkarıyorlar. Böylece daha büyük yangınların çıkmasını önlüyorlar.