Türkiye’de habere duyulan güven %41

16 Tem 2021

13:08

Reuters Gazetecilik Enstitüsü ve Oxford Üniversite işbirliği ile oluşturulan Dijital Haber Raporu (Digital News Report) 2021 yayımlandı. Gazetecilik açısından önem taşıyan bu rapor on yıldır yayımlanıyor. Rapor, haber tüketim alışkanlıklarından güvenilirliğe, yalan haberden haber endüstrisine birçok konuyu kapsıyor. Bu yılın verileri, 46 farklı ülkenin 92 bin haber tüketicisiyle anket yapılarak oluşturuldu. Bu 46 ülkenin arasında Türkiye de yer alıyor. Türkiye’de iki binden fazla kişiyle yapılan araştırmada örneklemin kentli nüfustan seçilmiş olması eleştiriliyor. Çalışmanın metodolojisinin farklı olması sebebiyle geçtiğimiz yıla göre verilerdeki değişimin dikkate alınmaması gerektiği düşünülüyor. Çalışma ayrıca dört ülkede yapılan nitel verilerle destekleniyor. Nic Newman ve ekibi tarafından oluşturulan raporun Türkiye bölümünde basın özgürlüğü, sansür gibi konulara dikkat çekiliyor.

Raporun Türkiye yorumları nasıl?

Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün basın endeksi basın özgürlüğü sıralamasına göre, Türkiye 180 ülke arasında 153. sırada yer alıyor. Raporda, Türkiye’de hükümetin basın üzerinde baskısı olduğu belirtiliyor. Ayrıca yanlış bilgi yayılımının arttığına da yer veriliyor. Bunun önüne geçmek için Türkiye’de teyit.org ve Doğruluk Payı gibi bağımsız teyit kuruluşları yer alıyor. Türkiye Cumhuriyeti İletişim Bakanlığı da yanlış bilgi yayılımı konusunda bir önlem olarak “Doğru mu” adlı bir platform oluşturmayı planlıyor.

Podcast’lerin büyüme hızı yavaşladı mı?

Raporda dünyada podcast büyüme hızının geçen yıla kıyasla yavaşladığı belirtiliyor. Bunun sebebinin kısıtlamalar olduğu ekleniyor. Rapora göre, kısıtlamalardan kaynaklanan hareketsizlik Podcast büyüme hızını yavaşlatıyor. Raporda ayrıca Koronavirüs dahil olmak üzere birçok alanda podcast gerçekleştirildiği ve pandeminin erken döneminde zirvede olan podcast kanalının Newman and Gallo 2020 olduğu belirtildi.

Covid-19 salgınının ardından haberlere duyulan güven oranı nedir?

Rapora göre, Covid-19 salgınıyla birlikte habere duyulan güven dünya genelinde %44 yani geçen yıla göre %6 artış söz konusu. Türkiye özelinde ise habere duyulan güven %41, geçen yıl bu oran %55 seviyesindeydi. Rapordaki genel tespitlere göre, Covid-19 hakkında yanlış bilgi yaymasından dolayı en çok endişe duyulan mecra %28 oranıyla Facebook. %17 oranıyla haber siteleri ve uygulamaları ikinci sırada yer alıyor. WhatsApp ve diğer mesajlaşma uygulamaları da %15 oranıyla üçüncü sırada. Ayrıca raporda, Covid-19 salgınına dair yanlış bilginin nereden geldiğine ilişkin bulgular yer alıyor.

Görsel rapordan alınmıştır. Buradaki istatistik Covid-19 sürecinde yanlış bilgi kaynaklarının oranlarını yansıtmaktadır.

Görsel rapordan alınmıştır. 2020 raporuna aittir. Mecralara duyulan güven oranını yansıtmaktadır.

Görsel rapordan alınmıştır. 2021 raporuna aittir. Mecralara duyulan güven oranını yansıtmaktadır.

Katılımcılar en çok hangi medya kuruluşlarına güveniyor?

Rapora göre, katılımcıların en çok güvendiği medya kuruluşları listesinin ilk onunda Fox Tv, Cumhuriyet, NTV News, Sözcü, Habertürk, CNN Türk, TRT News, Kanal D News, AA, Odatv yer alıyor.

Görsel rapordan alınmıştır. Katılımcıların medya kuruluşlarına güven oranını yansıtmaktadır.

DW Türkçe haberinde raporu değerlendiren NewsLabTurkey Research Hub Koordinatörü Dr. Sarphan Uzunoğlu, katılımcıların %47’sinin kendi takip ettiği mecralardaki haberlere güvendiğini belirtiyor. Rapora göre, katılımcıların arama sonucu karşılarına çıkan haberlere güven %40 oranında. Sosyal medyadaki haberlere ise %36 oranında güveniliyor.

Görsel rapordan alınmıştır. Katılımcıların farklı mecralara güven oranını göstermektedir.]

Katılımcılar haber tüketiminde en çok hangi mecraları tercih ediyor?

Rapora göre televizyon, radyo ve basılı medya açısından haftalık olarak ölçülerek en çok tercih edilen kanalların ilk onunda Fox Tv News, CNN Türk, Sözcü, NTV, Show TV, Habertürk TV, Hürriyet, TRT News, Kanal D News, ATV News yer alıyor. Çevrimiçi mecralarda ise bu sıralama ilk onda Sondakika.com, CNN Türk online, Sözcü online, NTV online, Mynet, TRT News online, Hürriyet online, Cumhuriyet online, BBC News online ve Haberler.com şeklinde veriliyor.

Görsel rapordan alınmıştır. Katılımcıların haftalık bazda medya kuruluşlarına güven oranını yansıtmaktadır.

Rapora göre Türkiye’de habere ulaşmak için daha çok sosyal medya ve internet gazetelerine başvuruluyor. DW Türkçe’nin haberinde rapora ilişkin görüşlerini bildiren Prof. Dr. Aslı Tunç bu durumu Türkiye’de doğru bilgiye ulaşmak için bir direniş olarak yorumluyor.

Haber tüketiminde en çok hangi dijital medya mecraları kullanılıyor?

Rapora göre Türkiye’de en çok haber tüketiminin gerçekleştiği mecralar sırasıyla YouTube, Twitter, Instagram, Facebook, WhatsApp ve Telegram şeklinde. Dijital mecralarda haber paylaşım oranı geçen yıl %57 iken bu yıl %44’e düştü.

Görsel rapordan alınmıştır. Türkiye’de en çok haber tüketiminin gerçekleştiği mecraları göstermektedir.
Medya organizasyonlarının finansal durumu hakkında endişe duyuluyor mu?

Araştırmada katılımcılara ticari medya organizasyonların finansal durumu hakkında endişe duyuyor musunuz diye soruldu. Araştırma bu kısmına katılan 33 ülke baz alındığında katılımcıların %53’ü bu konuda endişe duymamakta yada az endişe duymaktayken katılımcıların %31’i bu konuda endişelidir. Kalan katılımcılar ise bu soruda “bilmiyorum” cevabını kullanmıştır. Türkiye özelinde ise katılımcıların %52’si bu konuda endişe duymamaktayken %32’si bu konuda endişe duymaktadır.

Hükümet zor durumdaki medya kuruluşlarına yardım etmeli mi?

Katılımcılara sorulan diğer bir soru ise hükümetin zor durumdaki medya kuruluşlarına yardım edip etmemesi gerektiği ile alakalıdır. Buna göre 33 ülkedeki katılımcıların %27’si hükümetin medya kuruluşlarına yardım etmesini düşünürken, %44’ü buna karşıdır. Türkiye özelinde ise katılımcıların %40’ı hükümetin medya kuruluşlarına destek olmasını onaylarken, %39’u bunun tersini düşünmektedir.

Görsel rapordan alınmıştır. Tablo, katılımcıların hükümetin zor durumdaki medya kuruluşlarına yardım edip etmemesi gerektiği sorusunun cevaplarını yansıtmaktadır.

İlgili rapora buradan ulaşabilirsiniz.