fbpx
Yanlış
Doğru

Sonuç

  • Dünya Sağlık Örgütü’nün alkollü kişilerin işledikleri suçlarla ilgili raporunda iddia paylaşımda yer alan oranlar bulunmuyor.
  • DSÖ’nün farklı tarihlerde sunduğu Küresel Alkol ve Sağlık Durum Raporları’nda seçili ülkeler ele alınmış. Ele alınan ülkelerdeki veriler ile iddiadakiler uyuşmuyor.
  • Raporlarda Türkiye yer almıyor.

İddia Yayılımı

Sosyal medyada dolaşıma giren bir paylaşıma göre Dünya Sağlık Örgütü’nün araştırması; cinayetlerin %85’inin, tecavüzlerin %50’sinin, şiddet oranlarının %50’sinin, trafik kazalarının %60’ının ve kadına şiddetin %70’inin alkollü insanlar tarafından işlendiğini gösteriyor.

İddianın ulaşabildiğimiz en eski kaynağı, 2008 yılında yaptığı konuşmasıyla dönemin Yeşilay Başkanı Mustafa Necati Özfatura oldu. 1. Uluslararası Bağımlılık ve Önlenmesi Konferansı’nda konuşan Özfatura, Dünya Sağlık Örgütü’nü referans göstererek iddiadaki yüzdeler ile alkol tüketim ilişkisini dile getiriyor.

Bu iddiaya 2008’den sonra da Yeşilay’ın sosyal medyasından ve dergisinden ulaşabiliyoruz.

Aralıklarla farklı sosyal medya kullanıcıları ve haber siteleri tarafından gündeme getirilen bu iddianın doğruluğunu inceledik.

 

Kanıt

Dünya Sağlık Örgütü’nün, Alkol ve Sağlık Küresel Bilgi Sistemi mevcut. Bu sistem ile alkol tüketiminin yanı sıra bu alışkanlığa bağlı zarar ve eğilimler de izlenebiliyor.

Alkolle ilgili suçlar için de ayrı bir bölüm olmasına rağmen iddiada verilen yüzdelere buradan ulaşamıyoruz. Buradaki veriler, ülkelerin paydaları verilerek paylaşılıyor ve farklı yıllarda sonuç alınamayan ülkelerin olduğu görülebiliyor. Türkiye dahil birçok ülkeden veri alınamamış.

Beyaz bölgeler, veri alınamayan ülkeleri gösteriyor.

En son 2018’de güncellenen listedeki veriler 2015 tarihli.

Dünya Sağlık Örgütü’nün verileri, alkolün tüm suçlar üzerindeki payını gösteriyor. Buradan yapabildiğimiz en önemli çıkarım, son 10 yıldaki en yüksek oranlara sahip Estonya da dahil olmak üzere, alkolün suçlar üzerindeki payının birçok ülkede azalması.

DSÖ’nün alkolle ilişkilendirilen trafik kazalarının dünya ortalamasını paylaştığı bir raporu bulunmuyor. Trafik kazası ve alkol tüketimi arasındaki ilişkiye dair bazı ülkelerin verileri var fakat burada da herhangi bir ortalama vermiyor.

2018’de yayımlanan Küresel Alkol ve Sağlık Durum Raporu’nda alkolün sebep olduğu yaralanma, şiddet, cinayet ve zehirlenmelere yer verilmiş. Tümünde belirli ülkelerdeki veya bölgelerdeki alkol – suç ilişkisine dair akademik çalışmalara değinilmiş.

Trafikte birkaç bölgesel veri verirken şiddet kısmında yüzdelik verilmemiş. Güney Afrika örneğini vererek her 100 bin kişiden 40’ının trafik kazasında öldüğünü, 2007 yılında bu ölümlerin %40’ının yayaları teşkil ettiği belirtilmiş. Alkollü yayaların da trafik kazalarına sebep olabileceği belirtilerek Güney Afrika örneğinde trafik kazalarına neden olan yayaların yarısından fazlasının alkollü olduğunun altı çizilmiş.

Cinayet kısmında alkol tüketiminin, sarhoş olacak kadar ağır oranlara sahip olan ülkelerde görüldüğünü Kuzey – Güney Avrupa karşılaştırması yaparak belirttikten sonra araştırmaların, meta-analizlerine göre cinayet meydana geldiğinde hem kurbanların hem de faillerin %48’inin içki içtiğini ve suçluların %37’sinin, kurbanlarınsa %33-35’inin sarhoş olacak kadar alkollü olduğunu belirtmiş.

2005 raporundaki bölgesel veriler, iddiadaki yüzdelere benziyor

Dünya Sağlık Örgütü’nün 2001 – 2019 aralığında alkol ile ilgili hazırladığı raporları inceledik. Hiçbirinde iddiada olduğu gibi alkol-suç istatistiği verilmediği gördük. Araştırmalar, ülkeler bazındaki örnekler üzerinden ilerlemiş. Ancak 2005 yılındaki Alkol ve Kişilerarası Şiddet araştırmasında bölgesel verilere dair verdiği örnekler iddiadaki yüzdeler ile benzer nitelikte.

Raporun 2. sayfasında şiddet uygulayan kişilerin alkol tüketimine değinilmiş:

  • Norveç’te acil servise başvuran şiddet mağdurlarının %53’ü saldırganın saldırıdan önce alkol kullandığını belirtmiş.
  • Rusya Federasyonu’nda, 1995 yılında cinayetten tutuklanan kişilerin neredeyse %75’i alkol kullanmış.
  • İngiltere ve Galler’deki anket verileri (2003–2004), şiddet faillerinin tüm şiddet olaylarının yarısında (%50) içki içtiğini, bu da yılda 1,3 milyondan fazla alkole bağlı şiddet vakasına eşdeğer olduğunu göstermiş.
  • İzlanda’da, şiddete uğrayan kadınların %71’i partnerlerinin alkol kullandığını belirtmiş.
  • Birleşik Krallık’ta tecavüz suçundan hapse giren erkeklerin %58’inin önceki altı saat içinde alkol aldığı ve %37’sinin bağımlı olduğu belirtilmiş.

Görüldüğü gibi bu raporun içinde 30 ülkeyi kapsadığına dair herhangi bir bilgi yok. Verilen örnekler farklı tarihleri ve bölgeleri gösteriyor. Ayrıca trafik kazalarına da değinilmemiş. Sonuç olarak iddiadaki alkol tüketen kişilerin söz konusu suçları işleme oranı gerçeği yansıtmıyor.

Bu iddia daha önce Teyit.org, Doğruluk Payı ve Malumatfuruş tarafından da incelendi.

Bu sonuca itiraz et

Etiketler

  • Alkol tüketimi
  • Dünya Sağlık Örgütü
  • Suç
  • WHO

İlginizi Çekebilecek Doğrulamalar

Simge Gümen

Analiz | Doğrulama

İlginizi Çekebilecek Doğrulamalar