Ünlü dezenformasyonları

10 Haz 2021

0:30

Sosyal medya paylaşımlarında kaynak belirtmek, paylaşımın doğruluğu konusunda şüpheleri gideren önemli etkenlerden. Ancak, bilgi kirliliğine hizmet eden bir üretici bunun farkındaysa durum bir o kadar vahim ve mücadelesi güç bir dezenformasyon hali alıyor. Çünkü; bazı sosyal medya kullanıcıları, dijital güdümlenme ve sosyal medya tecrübeleri gereği kaynak belirtilmiş içerikleri otomatik olarak doğru kabul ediyor ya da beyin bunu direkt doğru olarak hafızaya alıyor. Çoğu sosyal medya tüketicisi kaynağı sorgulamıyor. Hal böyle olunca, kötü niyetli içerik üreticileri hizmet ettikleri algıya yönelik dizayn ettiği cümleye “sözde” kaynak ekliyor ve bir çok kişi tarafından o bilgi doğru kabul ediliyor. Bunun gibi sosyal medyada binlerce örnek var. Ünlü dezenformasyonları da bunlardan yalnızca biri. En son gerçekleşen benzer vakada Cem Yılmaz imzalı, ancak Cem Yılmaz’a ait olmayan bir söz var.

Cem Yılmaz düzeltti

Çatlak Filozof sayfası “Bu ülkenin en büyük sorunu 2 duble rakı içeni kafir, 2 rekat namaz kılanı da müslüman zannetmek” sözünü Cem Yılmaz’a atfederek paylaştı. 9 Haziran 2021’de Cem Yılmaz, konuyla ilgili attığı tweet’te sözün kendisine ait olmadığını söyleyerek bu durumdan yakındı.

Paylaşılan sözlerin iddia edilen ünlüye ait olup olmadığını nasıl anlarız?

Bu gibi durumlarda iddiada yer alan kişi bir Türk ünlüyse ismi ve söz ile birlikte Google ve Youtube araması yapılabilir. Bu sözün:

İlgili kişi tarafından video kaydında söylenip söylenmediğine,
Basına verdiği demeçlerden yer alıp almadığına,
Kendisine ait resmi sosyal medya hesaplarında bu sözü paylaşıp paylaşmadığı incelenerek kişiye ait olup olmadığı anlaşılabilir.

Eğer söz konusu yabancı bir ünlüyse sözü yabancı dile çevirerek aratmak gerekebilir. Bu durumda aramalarda yabancı dilde aynı anlama gelen kelimeleri de aratmak gerekir. Söz konusu tarihi bir figür ise internette yer alan güvenilir kaynaklardan bu sözün adı geçen şahsa ait olup olmadığı incelenmelidir.

Bu uydurma atıflara bazı örnekler

Bu sözün Lao Tzu’ya ait olduğunu gösteren bir delil yoktur. Bir teyit sitesi olan Malumatfuruş’ta ve tarihçi Emrah Safa Gürkan’da bu sözün Lao Tzu’ya ait olmadığını söylemiştir

Haluk Bilginer’e ait olduğu belirtilen bu söz de internette çokça paylaşmasına rağmen Haluk Bilginer’in bu sözü söylediğine dair bir kaynak bulunmamıştır.