Maske ve aşı güvenli MR taraması için engel değil

22 Kas 2021

8:05

Neredeyse koronavirüs pandemisinin başından bu yana, sosyal medyada yer alan manyetik rezonans görüntüleme (MRI) cihazları ile gündeme gelen iddialara her geçen gün bir yenisi ekleniyor. COVID-19 aşılarındaki ‘sözde ağır metaller sebebiyle’ MR cihazlarının aşılılar için tehlikeli olduğu, Maske ile MR çekildiği için kalp krizi riskinin arttığı, COVID-19 aşısı olanlara birçok ülkede MR çekilme yasağı getirildiği iddiaları sosyal medyada paylaşılıyor. Sürekli yayılımda olan ve yüksek oranda ilgi gören MR cihazı iddiaları insanları tedirgin ediyor. Kaygılarını dile getiren sosyal medya kullanıcıları için bu üç iddiayı detaylarıyla araştırdık.

1-MR cihazları aşılılar için tehlikeli iddiası ❌

Covid-19 aşılarını manyetizmayla ilişkilendirmeye çalışan bir dizi yanlış iddia sosyal medyada dolaşıyor. Ancak uzmanlar, aşılıların MRI çektirmelerinin güvenli olduğunu söylüyor. British Columbia Üniversitesi’nde Nörobilimci ve Profesör olan Lara Boyd , “Covid-19 aşılarından sonra MRI taramalarından kaçınılması gerektiğini gösteren kesinlikle hiçbir veri yok” dedi .

Toronto Üniversitesi’nde Tıbbi Biyofizikçi Doçent Jean Chen, aşıyı “tanı ve araştırma için son derece faydalı bir araç” olarak adlandırdı, aşı sebebiyle MRI taramasından korunmak için bir neden olmadığını konusunu dile getirdi. “MRI, vücudun tüm organlarını ayrıntılı görüntülemek için manyetik alan içindeki radyo dalgalarını kullanır. Aşı manyetik malzeme içermediği için Covid-19 aşısı hakkında bu süreci etkileyebilecek hiçbir şey yok” dedi.

Covıd-19 aşılarının grafen oksit içerdiği bu sebeple aşılılar için MR cihazlarında tehlikeli olduğu iddiasını gündemde yer almaya devam ediyor. Fakat aşının içinde olduğu iddia edilen grafeni konu alan birçok araştırmalarında aşıda bu maddeye rastlanılmadığı tespit edildi. Kanada ve ABD’de kullanılmasına izin verilen tüm Covid-19 aşılarının ( Pfizer-BioNTech , Moderna , Johnson & Johnson ve AstraZeneca ) içerikleri halka açık olarak listelendi ve aşıların grafen oksit içermediği görüldü.

Boston’daki Massachusetts General Hospital’da meme görüntüleme şefi olan Lehman, aşılama sonrası hastaları taramak için bir protokol oluşturmak için bir ekibe liderlik etti . Hastaları aşı olmaya teşvik etti ve taramaları geciktirmek için hiçbir neden olmadığını söyledi. “Aşı, MRI’yı güvensiz hale getirecek hiçbir şey yapmıyor” dedi. AFP doğrulama platformu da bu iddianın asılsız olduğu kararına vardı.

2-Maske ile MR çekildiği için kalp krizi riski artıyor iddiası ❌

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), hastaları ve sağlık hizmeti sağlayıcılarını, Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) sırasında metal parçalı ve kaplamalı yüz maskeleri (cerrahi veya cerrahi olmayan maskeler ve solunum cihazları gibi) takarlarsa yaralanabilecekleri konusunda bilgilendiriyor. ) Bazen burun klipsi veya tel olarak adlandırılan burun parçaları, nanoparçacıklar (ultra ince parçacıklar) veya metal içerebilen (gümüş veya bakır gibi) antimikrobiyal kaplama gibi metal parçalar ısınabilir ve bir MRI sırasında hastayı yakabilir. FDA, hastaların MRI sırasında metal içermeyen yüz maskeleri takmasını önermektedir.

FDA yakın zamanda bir hastanın yüzünün MRI sırasında takılan bir yüz maskesindeki metalden yandığına dair bir rapor aldı. FDA, hastalara ve sağlayıcılara, hastaların MRI sırasında herhangi bir metal takmamaları gerektiğini hatırlattı. Fakat FDA’nın resmi web sitesindeki bildiride, MRI cihazlarına maske ile girmenin kalp krizine sebep olabileceği ya da daha önce buna benzer bir vakaya rastlandığına dair bir bilgi yer almıyor.

Kaldı ki Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı da MR cihazlarına maske ile girmenin bir sakıncası olmadığını fakat MR cihazlarında metal içerikten arınarak tarama yapılaması kuralının, maske için de geçerli olduğunu resmi web sitesinden duyurdu.

California’daki MemorialCare Orange Coast Tıp Merkezi’nde radyolog olan Jeremy Szymanowski, MD, “Maskenizde metal bir burun köprüsü veya metal detay varsa, MRI bunun üzerinden ısı ve elektrik gönderebilir ve sizi yakabilir” diyor. Sözlerine ek olarak Szymanowski, ”maskenizde metal olması sadece sizi yakma potansiyeline sahip değildir Ayrıca metalin MRI’da yanlış görüntülenmeye neden olarak raporu kullanılamaz hale getirebilir” diyor.

Amerikan Radyoloji Koleji (ACR), testlerinin pozitif çıktığı bilinen veya COVID-19 için inceleme altındaki (PUI) hastalar için, uygulayıcıların kesinlikle gerekli olmadıkça manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullanımını en aza indirmesini tavsiye etti. MRI ünitelerinin derinlemesine temizlenmesi mümkün olmadığı için hastanın ”Covıd Negatif” olduğu belirlenene kadar MRI taraması yaptırmaması gerektiği bildirildi.

MRI taraması sırasında maske takan bir insanın öldüğüne dair güvenilir bir rapor bulamadık. Peki maske takmak öldürür mü? sorusuna cevap aradığımızda ise birkaç araştırma ile karşılaştık. Ekim ayında Reuters’ın, Almanya’da üç çocuğun yüz maskeleri takmaktan öldüğüne dair yanlış bir iddiayı çürüttüğü görülüyor. Ayrıca doğrulama platformu PolitiFact’in maskeler hakkında birçok yanlış bilgiyi doğruladı araştırması da var.

Uzman görüşlerine baktığımızda daha iyi fikir sahibi olduk. Ohio Eyalet Üniversitesi Wexner Tıp Merkezi’nde bir göğüs hastalıkları uzmanı ve Ohio Eyaleti Astım Merkezi’nin direktörü Jonathan Parsons, “Sizi temin ederim ki bu maskenin ardında gayet iyi nefes alınıyor. İhtiyacınız olan tüm oksijeni alıyorsunuz ve karbondioksit seviyeleriniz yükselmiyor” dedi. Parsons, Ağustos 2020 blog yazısında, maske takarken endişe veya klostrofobi yaşayan kişilerin uzun ve yavaş nefesler alarak kendilerini sakinleştirmeye çalışmalarını tavsiye etti.

3-Birçok ülkede COVID-19 aşısı olanlara MR cihazı yasağı getirildiği iddiası❌

Covıd-19 aşısı olanların MR taraması yaptırmalarının yasaklandığına dair herhangi bir ülkeden herhangi bir sağlık kurumunun bir açıklaması bulunmamakta. Uzmanlar bu iki faktörün tamamen bağlantısız olduğunu ve aşı olmuş olmanın MR çektirmeye karşı herhangi bir tehlike taşımadığını belirtiyorlar. AFP doğrulama ekibinin görüştüğü, British Columbia Üniversitesi’nde Nörobilimci Profesör olan Lara Boyd, “Covid-19 aşılarının herhangi birinden sonra MRI taramalarından kaçınılması gerektiğini gösteren kesinlikle hiçbir veri yok” diyor.

Covid-19 aşıları ve MR taramaları ile ilgili tek endişe, aşı sonrası normal ve geçici bir yan etki olarak şişebilen lenf bezlerinin, MR taramasında kanser ile karıştırılması ihtimali. Lenf bezlerinin aşı sonrası şişmesi beklenilen bir etki olmakla birlikte, bu sırada MR çekilirse bu etkinin kanser olmadığını doğrulamak için gereksiz biyopsilere yol açabileceği düşünülüyor. Ancak ülkemizde ve dünya genelinde aşı sonrası MR taramalarına izin verilmemesi gibi yasak bulunmuyor. Teyit.org ve Dogrulukpayı.com adlı doğrulama platformlarının da söz konusu MR iddialarının doğru olmadığı kararına vardığı araştırmaları bulunuyor.