İstanbul’da hangi metro projesi ne zaman başlatıldı?

M1A Yenikapı-Atatürk Havalimanı Metro Hattı

Metro İstanbul’un ilk raylı işletmesi olan ve toplam 26,8 km’lik hat uzunluğuna sahip M1 hattı, iki bölümden oluşuyor. Otogar istasyonundan sonra Atatürk Havalimanı yönüne giden kısım M1A olarak adlandırılırken, Kirazlı yönüne doğru giden kısım ise M1B olarak adlandırılıyor. M1 metrosunun 3 etabı 1989-2002 yılları arasında peyderpey açılıyor.

M1 hattının Yenikapı istasyonu 09.11.2014 tarihinde Kadir Topbaş döneminde açıldı. Açılıştan sonra M1 hattının ilk durağı Yenikapı oldu. Aksaray-Yenikapı istasyonlarının arasının ise 700 metre olduğu biliniyor.

M1 metro hattının Yenikapı istasyonu 2014 yılında Kadir Topbaş döneminde açıldı. 

M1B Yenikapı-Kirazlı Metro Hattı

M1 metro hattı Otogar-Kirazlı arası uzatılıyor. Uzatılan bu kısım M1B olarak adlandırılıyor. 5,8 kilometrelik uzunluğa sahip M1B’nin ihale bilgilerine haberlerden ulaşılıyor. 2000 ve 2003 yılında ekonomik kriz nedeniyle iki defa ihale edilen metro hattının temeli ise 2005 yılında atılmış.

M1B’nin açılışı ise 14.06.2013 tarihinde gerçekleşti.

M1B’nin ihalesi Ali Müfit Gürtuna zamanında yapılsa da hattın yapım ve açılış dönemi Kadir Topbaş’ın belediye başkanı olduğu döneme denk geliyor. 

M2 Yenikapı-Seyrantepe-Hacıosman Metro Hattı

M2 (toplam 23,49 km) hattının tüm istasyonlarının açılması 22 yıllık bir süreci kapsıyor. M2 metro hattının 2. ve 3. etapları Kadir Topbaş döneminde açıldı. 2 ve 3. etaplara dahil istasyonların açılış tarihleri ve hat uzunlukları şu şekilde:

Taksim- Şişhane (1650 m) ve 4. Levent- Atatürk Oto Sanayi (5,5 km) istasyonları 30 Ocak 2009 tarihinde,

Darrüşafaka istasyonu (1270 m) 2 Eylül 2010 tarihinde,

Seyrantepe istasyonu (1670 m) 11 Kasım 2010 tarihinde,

Hacıosman istasyonu (1350 m) 9 Temmuz 2011 tarihinde,

Yenikapı İstasyonu (1670 m) ve Haliç geçiş köprüsü 15 Şubat 2014 tarihinde,

Vezneciler/İstanbul Üniversitesi istasyonu 16 Mart 2014 tarihinde açılıyor.

Hattın 3. etabı olarak kabul edilen Yenikapı ve Vezneciler istasyonlarının açılması ile 3550 metrelik Yenikapı-Şişhane aralığı tamamlanıyor.

M2 metrosunun 2. ve 3. etapları Kadir Topbaş döneminde açılıyor.

M3 Kirazlı-Başakşehir/Metrokent Metro Hattı

M3 metro hattının 2009 yılında tünel kazılarının tamamlanmasından 2013 yılında açılışına kadarki süreç Kadir Topbaş’ın belediye başkanı olduğu dönemi kapsıyor. 15,9 km‘lik hat uzunluğuna sahip M3’ün açılışı ise 14 Haziran 2013 tarihinde gerçekleşti.

M3’ün yapım süreci  ve açılışı Kadir Topbaş dönemini kapsıyor. 

M4 Kadıköy-Sabiha Gökçen Havalimanı Metro Hattı

M4 metro hattının (toplam 33,5 km) ilk iki etabı Kadir Topbaş döneminde tamamlandı. Hattın 1. etabı olan Kadıköy-Kartal aralığındaki istasyonların yapım ihalesi 30.12.2004 tarihinde yapıldı ve 28.01.2005 tarihinde Yapı Merkezi-Doğuş-Yüksel-Yenigün-Belen İnşaat Ortak Girişimi tarafından hattın 1. kısmı (Kadıköy-Kozyatağı) için sözleşme imzalandı fakat yüklenici firmanın işi bitirememesi üzerine yeniden ihaleye çıkıldı.

Ardından bugün de 1. etap olarak bildiğimiz Kadıköy-Kartal arasındaki istasyonları inşası için 14.01.2008 tarihinde yeniden ihale yapıldı ve Astaldi–Makyol–Gülermak Ortak Girişimi tarafından 21.03.2008 tarihinde işe başlandı. Mayıs 2012’de deneme seferlerinin yapılmasının ardından 17 Ağustos 2012’de M4 1. etap Kadıköy-Kartal hattı açıldı. M4 metrosunun 1. etabı olan Kadıköy-Kartal istasyonlarının hat uzunluğu 21,7 km. 

Kartal-Tavşantepe arasındaki istasyonları kapsayan 4,8 kilometrelik 2. etabın ihalesi (2012/194566) 2013 yılında yapıldı. Yine aynı yıl inşaasına başlandı ve 10 Ekim 2016 tarihinde açıldı.

Hattın kim tarafından yapıldığı oldukça tartışılan 7 kilometrelik 3. kısmı Tavşantepe-Sabiha Gökçen Havalimanı istasyonlarının ihalesi (2014/128538) 2014 yılında yapıldı. Hattın yapımına 2015 yılında başlansa da açılış, 2 Ekim 2022 tarihinde Ekrem İmamoğlu döneminde gerçekleşti. Söz konusu hattın açılış döneminde yapım maliyetinin kim tarafından karşılanacağı meselesi gündeme gelmişti. Hattın yapım maliyeti bakanlık tarafından karşılansa da bu maliyetin geri ödenmesi şartıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmişti.

EKAP üzerinden yaptığımız arama sonucunda M4 metro hattının Tavşantepe-Sabiha Gökçen Havalimanı aralığındaki istasyonların 2014/128538 numaralı yapım ihalesine ulaşıyoruz. Söz konusu istasyonların yapım ihalesi Kasım 2014’te ilan edilirken, sözleşmesi ise Gülermak Ağır Sanayi İnşaat ve Taahhüt A.Ş., YSE Yapı Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından Mart 2015’te yapılmış.

M4 metrosunun 1. etabı Kadıköy-Kartal ve 2. etabı Kartal-Tavşantepe arasındaki istasyonlar Kadir Topbaş döneminde açıldı.Hattın 3. etabı olan Tavşantepe-Sabiha Gökçen Havalimanı istasyonlarının ihalesi 2014 yılında yapılsa da açılışı Ekrem İmamoğlu döneminde gerçekleşti. 

M5 Üsküdar-Çekmeköy Hattı

Türkiye’nin sürücüsüz ilk metro hattı şeklinde tanıtılan M5 Üsküdar-Çekmeköy Hattı, iki ayrı etaptan oluşuyor. Hattın 1. etabı 10,5 kilometrelik Üsküdar-Yamanevler arasına, 2.etabı ise 9,5 kilometrelik Yamanevler-Çekmeköy bölümüne denk geliyor.

M5 Üsküdar-Çekmeköy metro hattının ihalesi (2011/76140) 15 Eylül 2011 tarihinde gerçekleştirilmiş. İhaleyi kazanan Doğuş İnşaat ile 7 Mart 2012’de sözleşme imzalanmış ve 20 Mart 2012’de hattın yapımına başlanmış. İhale sonuç ilanına göre projenin sözleşme süresinin 3 Mayıs 2015 tarihinde sona ermesi gerekiyormuş.

19 Mart 2017 tarihli habere göre, 5 sene devam eden çalışmaların ardından büyük bir bölümü tamamlanan metro hattı inşaatının tamamen bitmesi için İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nde 112 milyon euro krediyle dış borçlanma talebi oluşmuş. Ancak bu kredinin hayata geçip geçmediğine dair herhangi bir bilgi yok.

M5 Üsküdar-Çekmeköy hattıyla ilgili bir sonraki haber ise 11 Nisan 2017’de. Bu sefer hat üzerinde test sürüşlerine başlandığı yazılmış. Takip eden aylarda ise, 15 Aralık 2017’de, hattın Üsküdar-Yamanevler arasına denk gelen 1. etabı hizmete açılıyor. Son olarak 21 Ekim 2018’de Yamanevler-Çekmeköy arasındaki 2.etap çalışmaya başlıyor.

M5 metro hattının 1. ve 2. etabının inşası Kadir Topbaş döneminde  Mart 2012’de başlasa da 1. etap Aralık 2017’de, 2. etap Ekim 2018’de Mevlüt Uysal’ın başkanlığı döneminde açıldı.

M6 Levent-Boğaziçi Ü./Hisarüstü Metro Hattı

M6 Levent-Hisarüstü ‘mini metrosu’ yapımı Ulaştırma Bakanlığı tarafından tamamlanarak belediyeye devredilen hatlar arasında yer alıyor. Yani günümüzde işletmesi tamamen Metro İstanbul’a ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait olsa da bakanlık tarafından yapılmış. 

Hattın ihale bilgisine ulaşılamıyor; ancak 11 Eylül 2014 tarihli haberde dönemin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan’ın metro inşaatını ziyaret ettiği sırada yaptığı açıklamalar yer alıyor. Elvan, ziyareti sırasında yapımına 2013’te başlanan metronun açılışını 2014’te aralık sonunda gerçekleştireceklerini söylemiş.

Öte yandan, 24 Eylül 2013 tarihli başka bir haberde, Levent-Rumeli Hisarüstü mini metrosunun yapımına başlandığı ve 2015’te biteceği ifade edilmiş. 24 Ocak 2014’te ise 25 Ocak-1 Şubat tarihlerinde M6 hattının M2 Taksim-Hacıosman metro hattı arasında makas bağlantısı yapılacağından bahsedilmiş. İlk test sürüşünün Şubat 2014’te yapılacağı bilgisi de habere eklenmiş.

Sonuç olarak toplam 3,3 kilometre uzunluğundaki M6 Levent-Boğaziçi Ü./Hisarüstü hattı 19 Nisan 2015’te hizmete açılmış.

Kadir Topbaş döneminde 2013’te yapımına başlanan hattın açılışı 2015 tarihinde gerçekleşti. 

M7 Yıldız-Mahmutbey Metro Hattı

M7 Yıldız-Mahmutbey Metro Hattı esasında biri hala yapım aşamasında olan 3 ayrı etaptan oluşuyor; üç etap için farklı zamanlarda ihale yapılarak farklı şirketlerle anlaşılıyor.

Bunlardan ilki Mecidiyeköy-Mahmutbey arasında yer alan 1.etap. Bu ilk etabın ihalesi (2013/87848) 8 Ekim 2013’te gerçekleştiriliyor ve 8 Aralık 2013’te Gülermak Ağır Sanayi İnşaat, Kolin İnşaat ve Kalyon İnşaat ortak girişimiyle sözleşme imzalanıyor. Projenin süresi 2 Ocak 2014-31 Aralık 2016 arası olarak belirleniyor.

18 kilometre uzunluğundaki 1.etabın inşaatı 9 Şubat 2014’te başlıyor. Proje süresine göre 2016’nın sonunda bitmesi planlanan metro hattının Mecidiyeköy istasyonunun yapımı ise 6 Temmuz 2015’te başlanmış.

Ardından, 4 Eylül 2018 tarihli bir haberde, Mecidiyeköy-Mahmutbey Metro inşaatının %90’ının bittiği yazılmış. Ayrıca haberde, dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Mevlüt Uysal’ın Mecidiyeköy-Mahmutbey hattının 2018 sonunda açılması planlanan metrolar arasında olduğunu söylediği belirtilmiş. Ancak haberde 2016’da yapımı tamamlanması planlanan hattın neden bitmediğine dair herhangi bir bilgi yer almıyor.

19 Mart 2019 tarihli haberde ise, İBB Başkanı Mevlut Uysal’ın Mecidiyeköy-Mahmutbey metro hattında başlatılan test sürüşlerine katıldığı bilgisi bulunuyor. Uysal, aynı tarihte, hattı 2019’un son çeyreğinde hizmete açmayı planladıklarını da söylemiş.

Daha sonra Kasım 2019’da M7 Kabataş-Mecidiyeköy-Mahmutbey Metro Hattı’nın tünelleri tamamlandığı için Fulya’da tünel açma makinesi çıkarma töreni düzenlenmiş. Ancak bu tarihte hattın 1.etabı hala kullanıma açılmış değil. Tarihler 14 Mayıs 2020’yi gösterdiğinde bu sefer dönemin İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, hattın ilk etabını 19 Mayıs’ta açmayı düşündüklerini ancak Covid-19 salgını dolayısıyla erteleneceğini duyurmuş.

Sonuç olarak hattın Mecidiyeköy-Mahmutbey arasında kalan 1.etabı, 28 Ekim 2020’de hizmete açılmış.

Hattın 2. etabı aslında Kabataş-Fulya arası şeklinde planlanmış ancak bu etabın yalnızca Fulya ve Yıldız istasyonları 2 Ocak 2023’te açılmış. Zira Kabataş ve Beşiktaş duraklarında rastlanılan arkeolojik buluntular nedeniyle 2016’dan bu yana kazı arkeolojik boyutta devam ediyor.

Etabın ihalesi (2014/179476), Kabataş ve Beşiktaş’ı da içine alacak şekilde, 16 Nisan 2015’te gerçekleştirilmiş. İhale sonucunda hattın yapımı için 13 Mayıs 2015’te Alsim Alarko ile sözleşme imzalanmış. Sözleşme süresi 27 Mayıs 2015 ve 11 Mayıs 2018 arası olarak belirlenmiş. Kabataş ve Beşiktaş duraklarında arkeolojik kazının devam etmesi nedeniyle hattın 2.etabı, 2 Ocak 2023’te 2 kilometrelik Fulya-Yıldız duraklarıyla açılmış.

M7 metro hattının 1. etabı Kadir Topbaş döneminde 2014’te başladı ve 2020 yılında Ekrem İmamoğlu döneminde hizmete açıldı. Hattın 2. kısmının yapımı 2015 yılında başlamış olsa da Ocak 2023 tarihinde Ekrem İmamoğlu döneminde hizmete açıldı. 

M8 Bostancı-Dudullu-Parseller Metro Hattı

Metro İstanbul’un en son açılan M8 Bostancı-Dudullu-Parseller hattının ihalesi 29 Eylül 2015’te gerçekleştirilmiş. İhale sonucunda Şenbay Madencilik Turizm İnşaat, Kolin İnşaat ve Kalyon İnşaat’ın iş ortaklığı sağlanmış ve 12 Şubat 2016’da M8 hattının yapımı için sözleşme imzalanmış. Sözleşme için süre 26 Şubat 2016 ve 11 Nisan 2019 arası olarak belirlenmiş.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 2021-2022 almanağında hattın ihale ve yapım süreci detaylarıyla anlatılmış. Almanağa göre, yapımına Şubat 2016’da başlanan Bostancı-Dudullu-Parseller Hattı’nın kredisi 2018 yılı ortasında bitmiş. 2018 sonunda İller Bankası’ndan alınan ödenekle devamına çalışılsa da o ödenek de bitince, metronun inşaatı 2019’da tamamen durmuş.

Haziran 2020 itibarıyla yeniden öz kaynak sağlanan 14,3 kilometre uzunluğundaki M8 metro hattının yapımına Temmuz 2020’de yeniden başlanmış. Mart 2021’de ise hat için 40 adet araç temini sağlanmış ve testleri başlatılmış. Almanakta 2022 yılının sonuna planlanan M8 hattının Bostancı-Dudullu istasyonlarının açılışı 6 Ocak 2023’te gerçekleştirilmiş.

M8 metro hattının yapımına 2016 yılında Kadir Topbaş döneminde başlanıyor ancak finansal sıkıntılardan 2018 ve 2019 yılında inşaat durduruluyor ve 2020 yılında inşa tekrardan finanse edilerek hattın yapımı yeniden başlıyor. Hattın açılışı ise Ocak 2023 tarihinde Ekrem İmamoğlu döneminde gerçekleşiyor. 

M9 Bahariye-Olimpiyat Metro Hattı

Bahariye-Olimpiyat Metro Hattı, M9 Ataköy-Olimpiyat hattının 1.etabı olarak 29 Mayıs 2021’de hizmete açılmış. Bu tarihte yalnızca Bahariye ve Masko istasyonları açılan hattın İkitelli Sanayi, Ziya Gökalp Mahallesi ve Olimpiyat istasyonları ise 2013’ten beri hizmete devam eden M3 işletmesiyle mekik hat şeklinde çalışıyor.

Dolayısıyla M9 Ataköy-Olimpiyat hattı söz konusu olduğunda hattın yalnızca Bahariye ve Masko olmak üzere iki durağının açıldığını söylemek gerekir. Bu da hattın 2,1 kilometrelik kısmına denk geliyor. İkitelli Sanayi, Ziya Gökalp Mahallesi ve Olimpiyat istasyonları dahil edildiğinde hat 6 kilometre uzunluğunda oluyor.

M9 hattının yapımı için 29 Eylül 2015’te ihale (2015/7436) gerçekleştirilmiş, ihaleyi kazanan Aga Enerji Nakliyat ile 2 Şubat 2016’da sözleşme imzalanmış. Sözleşme süresi 15 Şubat 2016 ve 30 Mart 2019 arası şeklinde belirlenmiş.

27 Mayıs 2021 tarihli İstanbul Büyükşehir Belediyesi haberinde, M9 Ataköy-Olimpiyat hattının yapımına 2016 yılında başlandığı, 2019 yılında İBB tarafından yeniden ödenek sağlanarak çalışmalarına devam edildiği yazılmış. Ayrıca 29 Mayıs 2021 tarihli bir diğer İBB yazısında ise, 2019’da hat üzerinde sorunlu olan bazı bölgelerde zemin problemleri nedeniyle çalışmaların durduğu, teknik sorunlarının çözülmesiyle Temmuz 2020’de çalışmaların tekrar başlatıldığı yazılmış.

Ayrıca Bahariye ve Masko durakları 29 Mayıs 2021 tarihinde açılan hattın, geri kalan istasyonlarında çalışmaların %70 oranında ilerlediği ve 2023 yılı içerisinde açılması planlandığı İBB 2021-2022 almanağında bahsedilmiş.

M9 hattının yapımına 2015 yılında Kadir Topbaş döneminde başlansa da gerek finansal gerekse teknik aksaklıklardan dolayı yapımına 2019 yılında yeniden başlandı ve açılışı Ekrem İmamoğlu’nun başkanlık döneminde Mayıs 2021’de gerçekleşti. 

Tamamlanmış Tramvay Hatları

T1 Kabataş-Bağcılar Tramvay Hattı

T1 tramvay hattının Aksaray-Eminönü istasyonları 1992-1996 yılları arasında tamamlandı.

Hattın Eminönü-Fındıklı istasyonlarının açılışı 2005 yılında gerçekleşti. Fındıklı-Kabataş istasyonları ise 2006 yılında açıldı. Eminönü-Kabataş aralığındaki tramvay uzunluğu ise 2,9 km. Zeytinburnu-Bağcılar istasyonları (T2 hattı) 2006 yılında açıldı, hattın uzunluğu ise 5,12 kilometre. T1 ve T2 hatlarının birleştirilmesi ise 2011 yılında gerçekleşti. Hattın Eminönü-Kabataş ve Zeytinburnu-Bağcılar (T2) istasyonları açıldığında Kadir Topbaş belediye başkanıydı. 

T4 Topkapı-Mescid-i Selam Tramvay Hattı

T4 tramvay hattının 1. etabı olan Şehitlik-Mescid-i Selam istasyonları 2007 yılında açıldı. Hattın 2. etabı olan Şehitlik-Topkapı kısmı ise 2009 yılında açıldı. Bu hattın toplam uzunluğu ise 15,3 kilometre. T4’ün açılışı Kadir Topbaş’ın başkanlık döneminde gerçekleşti. 

T5 Cibali-Alibeyköy Tramvay Hattı

İhale (2016/124619) ve yapım başlangıcı 2016 yılı olan T5 tramvay hattının açılışı İmamoğlu döneminde Ocak 2021’de gerçekleşti. Hattın uzunluğu ise 8,8 kilometre. İhale ve yapım başlangıcı Kadir Topbaş döneminde gerçekleşen hattın açılışı Ocak 2021’de Ekrem İmamoğlu döneminde gerçekleşti. 

Tamamlanmış Füniküler Hatları

F1 Taksim-Kabataş Füniküler Hattı

2002 yılında ihalesi yapılan F1 füniküler hattının açılışı Haziran 2006 tarihinde gerçekleşti. Hattın ihalesinin yapıldığı tarihte Ali Müfit Gürtuna belediye başkanıyken açılışında ise Kadir Topbaş belediye başkanı. 

F4 Boğaziçi Üniversitesi/Hisarüstü-Aşiyan Füniküler Hattı

F4 füniküler hattının ihalesi (2016/513556) Mart 2017’de gerçekleşiyor. Yapımına ise Haziran 2017’de başlanıyor. Fakat bütçe yetersizliğinden hattın inşası 2019 yılında duruyor ve 2020 yılında yeniden finanse edilerek yapımına devam ediliyor. Hattın açılışı Ekrem İmamoğlu döneminde Ekim 2022’de gerçekleşiyor.

Yapımı Devam Eden Hatlar

Yapımı devam eden hatların araştırılmasında, Metro İstanbul’un internet sitesinde bulunan inşa halindeki hatlar kısmı baz alınmıştır.

Sosyal medyada paylaşılan metro hatlarının gösterildiği grafik tartışmalarının üzerine Haber Report‘un ulaştığı İBB Genel Sekreter Yardımcısı konuya ilişkin şu Haziran 2019 tarihi itibarıyla devam eden metro hatları tablosunu paylaştı. Bu tablodan da anlaşılacağı üzere raylı hatların ihale, yapım ve açılış tarihleri farklı olabiliyor.

*8 Nisan 2023 Tarihli Güncelleme: M3 Başakşehir-Kayaşehir metro hattının uzatması tamamlanmış ve 8 Nisan 2023 tarihinde açılışı gerçekleşmiştir.

M1B Kirazlı-Halkalı Metro Hattı

M1B hattının devamı niteliğinde olan Kirazlı-Halkalı istasyonlarının yapım ihalesi (2016/306719) 2017 yılında yapılırken hattın inşasına da aynı yıl içerisinde başlanıyor. Fakat dönemin İBB Raylı Sistemler Daire Başkanı Doç.Dr. Pelin Alpkökin hattın 2018 yılında %4 ilerleme kaydettiğini ve inşasının durdurulduğunu açıklıyor. Daha sonra Ekrem İmamoğlu’nun 2021 Mart ayında yaptığı açıklamada hattın inşasının yeniden finanse edilerek yapımına tekrardan başlandığı sonucuna ulaşılıyor.

Hattın ihalesi ve yapım başlangıcı 2017 yılı olsa da 2021 yılında hattın yapımı yeniden finanse edilerek inşasına tekrardan başlanıyor. 

M3 Başakşehir-Kayaşehir Metro Hattı Uzatması

M3 Kirazlı-Metrokent/Başakşehir metro hattının kuzey uzatması olarak inşa edilen hattın ihalesi (2016/303118) 3 Mart 2017 tarihinde gerçekleşmiş. Hattın yapımına ise Nisan 2017 tarihinde başlanmış. Sözleşme bilgisinde hattın yapımının Ekim 2019’da tamamlanacağı görülse de inşa hala devam ediyor. Hattın yapımı daha sonra Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na devredildi. 

*8 Nisan 2023 tarihinde hattın açılışı gerçekleşti. 

M3 Kirazlı-Bakırköy İDO Metro Hattı Uzatması

M3 Kirazlı-Başakşehir/Metrokent metro hattının 2. etabı olarak inşa edilen hattın ihalesi (2014/104623) 2014 yılında yapılmış. Bu hattın yapımına ise Mart 2015’te başlanmış. Sözleşme bilgisinde hattın yapımının Haziran 2018’de tamamlanacağı görülse de inşa hala devam ediyor. Hattın yapımı daha sonra Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na devredildi. 

M4 Tavşantepe-Tuzla Metro Hattı Uzatması

M4 hattının ihalesi (2016/311081 numaralı) M10 Pendik-SGH hattının Pendik-Hastane etabı ile birlikte 2017 yapılsa da bu hattın inşası Kaynarca istasyonuna kadar yapılacağı, kalan 5 istasyonun ise 2024 yerel seçimlerinden sonra yapılacağı belirtilmiş.

M5 Çekmeköy-Sultanbeyli Metro Hattı Uzatması

Çekmeköy’den Sultanbeyli’ye 11 kilometre uzunluğunda planlanan hat için 3 Mart 2017 tarihinde yapılan ihale (2016/311083 numaralı) sonucunda Doğuş, Özaltın ve Yapı Merkezi İnşaat firmaları ortaklığıyla anlaşılmış. Hattın inşaat çalışmaları 28 Nisan 2017’de başlamış fakat ödenek yetersizliği ve kredi temin edilememesi nedeniyle 2018’de durmuş.

Ekrem İmamoğlu, kendisi başkanlığa geldiğinde, bu hattaki ilerlemenin %4 olduğunu ifade etmiş. Bu nedenle Ekim 2019’da hat için yeniden kredi temin edilerek Kasım 2019’da inşaatın devamı sağlanıyor.

M7 Kabataş-Yıldız Metro Hattı

Mahmutbey-Yıldız hattının devamı niteliğinde olan 4,5 kilometrelik hattın ikinci etabının (Mecidiyeköy-Kabataş) ihalesi (2014/179476 numaralı) 16 Nisan 2015’te gerçekleştirilmiş. İhale sonucunda Alsim Alarko ile sözleşme imzalanmış ve 27 Mayıs 2015’te hat için yapım çalışmalarına başlanmış. Ancak 2016’da başlayan arkeolojik kazılar nedeniyle Kabataş ve Beşiktaş istasyonlarında inşaat durmuş. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 2021 Faaliyet Raporu’na göre 2021 yılı içerisinde bölgedeki kazı çalışmaları devam etmiş, aralık ayında ise İstanbul Arkeoloji Müzeler Müdürlüğü’nden gerekli izinler alınmış. Rapora Kabataş istasyonunda kazı-iksa faaliyetlerine başlanacağı bilgisi de eklenmiş.

M7 Mahmutbey-Esenyurt Metro Hattı

M7’nin 3.etabı olarak 18,5 kilometre uzunluğunda, Mahmutbey ve Esenyurt arasında planlanan hattın yapımı için 11 Temmuz 2017’de ihale (2017/50203 numaralı) gerçekleştirilmiş. İhale sonucunda İçtaş, Makyol ve Astur işbirliğiyle Mahmutbey-Esenyurt metro hattı inşaatı için sözleşme imzalanmış. Hattın inşaatı için başlangıç tarihi 21 Ağustos 2017 görünüyor; fakat 17 Kasım 2022’de hat için yeniden başlama töreni düzenlenmiş. İmamoğlu, söz konusu hat için 2020 yılının sonunda 220 milyon euroluk kaynak sağlandığını ve 17 Kasım 2022’de inşaatına başlandığını ifade etmiş.

M9 Ataköy-Bahariye Metro Hattı

29 Mayıs 2021’de Bahariye ve Masko istasyonları açılan M9 hattının inşaatı devam eden 13,3 kilometrelik kısmı için ihale (2015/74736 numaralı) 29 Eylül 2015 tarihinde yapılmış. Hattın yapımı için AGA Enerji ile anlaşılmış ve çalışmalar 15 Şubat 2016’da başlamış. İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2019’da hat için yeniden ödenek sağlayarak hattın inşaatını devam ettirmiş.

M10 Pendik-Sabiha Gökçen Havalimanı Hattı, Pendik-Fevzi Çakmak Etabı

Pendik’ten Sabiha Gökçen Havalimanı’na kadar gitmesi planlanan metro hattının ilk etabı, Pendik-Fevzi Çakmak arası, için 14 Eylül 2022’de ihale (2022/893456) yapılmış. İhale sonucunda Özgün İnşaat ile sözleşme imzalanmış ve 10 Ekim 2022’de hattın inşaatına başlanmış.

M12 Göztepe-Ümraniye Metro Hattı

Göztepe’den Ümraniye’ye 13 kilometre uzunluğunda planlanarak 3 Mart 2017’de ihalesi (2016/311079 numaralı) yapılan M12 metro hattının yapımı için sözleşme Gülermak ve Nurol şirketleriyle imzalanmış. Sözleşme sonucunda 28 Nisan 2017’de hattın yapım çalışmalarına başlanmış fakat Ekrem İmamoğlu kendisi belediye başkanı olduğunda bu hattaki ilerlemenin %4 olduğunu ifade etmiş. Bu nedenle hattın inşaatına 20 Eylül 2019’da yeniden başlanmış.

T5 Eminönü-Cibali Tramvay Hattı

Alibeyköy-Eminönü arasında planlanan T5 tramvay hattının ihalesi (2016/124619) 29 Haziran 2016’da gerçekleştirilmiş. İhale sonucunda Doğuş İnşaat ile sözleşme imzalanarak hattın inşaatına 9 Kasım 2016’da başlanmış. Cibali-Alibeyköy arası hattın 1 Ocak 2021 tarihinde hizmete açılmış ve geriye yapımı devam eden Küçükpazar ile Eminönü istasyonları kalmış. Hattın geriye kalan 1,3 kilometrelik kısmı için 2021 yılında finansman desteği alınmış ve 6 Mayıs 2022’de tünel yapım çalışmalarına başlanmış.

---

Tüm bu bilgiler ışığında İstanbulluların faydası gözetilerek pek çok metro hattının farklı zamanlarda yapıldığını görüyoruz. Fakat özellikle sosyal medyada tartışılan hangi başkanın kaç kilometre metro yaptığı ile ilgili sürdürülen tartışmaların sonuçsuz kaldığı görülüyor. Gerek ihale sürecindeki gerekse yapım aşamasındaki aksaklıklar metro hatlarının doğrudan bir başkana mâl edilmesinin önünde büyük bir engel oluşturuyor. İstanbulluların faydalanacağı metro hatları nihayetinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın sorumluluğunda. Yapılan ve yapımı devam eden hatların asıl finansmanı ise vatandaşlardan alınan vergiler. 

Araştırmaya katkıda bulunanlar: Ayça Yalçın