‘Görünen köy’ artık kılavuz istiyor
24 Oca 2022
11:00
Sıklıkla duyduğumuz, ‘Gözünle görmediğine inanma’ sözü, bilgisayar teknolojisinin büyük ölçüde gelişmesiyle birlikte artık yerini “Gözünle gördüğünü mutlaka araştır” sözüne bıraktı. Dijital ortamda üretilen görsellerin, gerçekmiş gibi paylaşıldığına sıklıkla şahit oluyoruz.
Doğrula olarak karşımıza çıkan ilgi çekici görsellerin gerçek mi yoksa montaj mı olduğunu anlama yolunu, bir medya okuryazarının mutlaka bilmesi gerekliliğini vurgulamış ve bununla alakalı “Görsel ve video doğrulama teknikleri” yazısını kaleme almıştık. Aynı içeriği görsel anlatımlı olarak DoğruLab’ın 1. Bölümünde de izleyebilirsiniz.
Bu yazımızda, sosyal medyada son zamanlarda çokça paylaşıldığını tespit ettiğimiz bazı görsellerin analizini yaptık. ⬇
Dünya, Samanyolu Galaksisi ve Kuzey Işıklarını aynı karede gösteren fotoğraf
Twitter ve Facebook’ta paylaşılan bu görselde, Dünya, Samanyolu Galaksisi ve Kuzey Işıkları (Aurora Borealis) aynı karede görülüyor. Kullanıcıların paylaşım hakkındaki yorumları bunun ‘doğanın benzersiz uyumu’ olduğu yönünde. Peki bu görseldeki
- Sıkça paylaşılan bu astronomik fotoğrafı tersine arama yöntemi kullanarak aradık.
Dünya genelinde birçok kullanıcının aynı açıklama metniyle paylaştığı bu görselin, Marcel Clemens isimli bir sanatçının, birçok görseli bir arada kullanarak yaptığı kompozit bir çalışma olduğu görülüyor. Görseli, sanatçının Shutterstock ve Dreamstime profilinde de görmek mümkün.
Görselin orijinali, NASA’nın ISS astronotu Scott Kelly‘nin Instagram profilinde bulunuyor.
Alpler’in tepesinden Ay manzarasını gösterdiği iddia edilen video
Sosyal medyada oldukça fazla etkileşim alan bir başka görüntü de şimdi inceleyeceğimiz Ay manzarası. Alpler’in tepesinde kayda alındığı iddia edilen bu videoda Ay’ın görüntüsü oldukça olağandışı görülmektedir.
Videonun ilk karesini ekran görüntüsü olarak kaydedip, tersine arama yöntemi kullanarak aradığımızda bunun Ay değil, Mars olduğunu fark ediyoruz. NASA’nın Mars projelerinden elde ettiği veriler doğrultusunda çıkardığı dijital Mars haritasına buradan ulaşabilirsiniz.
- Görsel, Mars’ın yüzünün efektlendirilmiş haliyle oluşturulmuş bir hareketli tasarımdır.
Şimşek ve Gökkuşağının aynı anda buluştuğu görsel
Twitter ve Instagram‘da pek çok kullanıcının paylaştığını tespit ettiğimiz bir görselde, gökkuşağı ve şimşeğin aynı noktada buluştuğu bir mizansen anı görülüyor.
Görsel tersine arama yöntemi kullanılarak aratıldığında birçok sonuç çıkıyor. Bahse konu olan bu fotoğrafın kaynağını, birçok profesyonel ve amatör dijital tasarımcının sanat eserlerini paylaştığı Deviantart web sitesinde buluyoruz. “Sissyart1988” rumuzlu kullanıcının portfolyosunda bulunan fotoğraf, daha sonra birçok doğa fotoğrafı paylaşım platformunda kullanılmış.
- Sonuç olarak görseldeki mizansen gerçek değil, dijital tasarımdır.
Norveç’te kurt görünümlü bir dağı gösteren fotoğraf
Bir başka ilginç doğa görselinin de Norveç‘ten olduğu belirtiliyor. Twitter’da ara ara denk geldiğimiz bu fotoğrafta, uluyan kurta benzeyen bir dağ şekli dikkatleri çekiyor. Ay’la uyum sağlayan bu coğrafi şeklin gerçek olup olmadığını inceledik.
Görseli tersine arama yöntemi kullanarak taradık. Bu illustrasyon çalışması, Michelle von Kalben isimli bir dijital tasarım üreticisi tarafından yapılmış. Sanatçının 12 Mart 2021 tarihinde Instagram hesabına yüklediği bu paylaşımı 25 binden fazla beğeni almış.
- Fotoğraftaki dağı parçalı olarak aradığımızda, buranın Norveç’te bulunan Segla Dağı olduğunu görüyoruz. Stok görsel sitesi Alamy’de de dağın orijinal görüntüsüne ulaşmak mümkün.
- Bu görselin incelemesini Snopes da yaptı.
Kaynaklar: ShutterstockDreamstimeInstagramInstagram - IINASADeviantartAlamy
İddia Kaynakları: İddia Kaynağıİddia Kaynağı - IIİddia Kaynağı - IIIİddia Kaynağı - IVİddia Kaynağı - Vİddia Kaynağı - VI
Etiketler
Diğer Yazılar
Furkan Akca
Kaynaklar
