Eksik bilgi var: ‘İstanbul’da suya zam’ haberleri yanlış yönlendiriyor

24 Ara 2021

11:22

2022 yılı için İstanbul’daki su birim fiyatı ile ilgili yapılan haberlerde yanlış yönlendirme var

Özet: ✔️2022 Ocak’ta, 2021 Aralık’a göre İstanbullu suyu yüzde 6 daha ucuza kullanacak.

✔️2022 yılı için su birim fiyatına yüzde 17,8 zam gelse de bu suyun beşte biri, insani su kullanım hakkı altında, ücretsiz olacak.

✔️Fakat insani su kullanım hakkı 2019 Mayıs ayından 2021 Ekim ayına kadar yürürlükteydi. Mevzuatta olan bir problem sebebiyle bu hak Ekim ayında kaldırılmış, daha sonrasında bu problem çözülerek 2022 yılında bu hak tekrar yürürlüğe girmesi planlandı.

2022 yılı için su birim fiyatı ile ilgili haberler

Haber mecralarında ve sosyal medyada yayılan bir iddiaya İstanbul’da suya yüzde 17,8 oranında zam yapıldı. Paylaşımlarda 15 Aralık 2021 tarihinde yapılan İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi toplantısı sonucunda su faturasına yüzde 17,8 oranında zam yapılacağı söyleniyor. Twitter’daki bazı kullanıcılar İstanbul’da suya zam geldiğini belirtti. 15 Aralık 2021’de Anadolu Ajansı, Habertürk, Sözcü ve Cumhuriyet’te İstanbul’da suya zam başlığı ile haber yaptılar. Öte yandan bazı haber siteleri ve Twitter paylaşımları ise aslında İstanbul’da suya yüzde 6 indirim yapıldığını belirtti.

İstanbul’daki su fiyatları

2021 yılının başında ayda 0-15 metreküp arası su kullanan konutlardaki su birim fiyatı 4,81 TL’idi. 16 metreküp üstüne ise metreküp başına 7,22 TL ödeniyordu. 9 Eylül 2021 tarihinde ise bu fiyatlara zam geldi. Su fiyatı, 0-15 metreküp arası su kullanan konutlar da metreküp başına 5,56 TL olurken 16 metreküp üzeri kullanan konutlarda metreküp başı 8,35 TL oldu. 15 Aralık 2021’de ise İstanbul Büyükşehir Meclisi 2022 yılında uygulanacak su fiyatları için toplandı.

Olağanüstü İSKİ Genel Kurul Toplantısı

15 Aralık’taki toplantı da İSKİ 2022 yılındaki su fiyatları için bazı tekliflerde bulundu. İBB’nin açıklamasına göre İSKİ toplantıda su birim fiyatına yüzde 36,2 zam teklifinde bulundu. Bu teklife mecliste çoğunluğun oyuyla reddedildi. AK Parti ve MHP grubu ise yüzde 17,8 zam teklifinde bulundu. Bu teklif ise mecliste oy çoğunluğu ile kabul edildi. Kabul edilen teklife göre ayda 0-15 metreküp arası su kullanan konutlardaki su birim fiyatı 6,55 TL oldu. 16 metreküpten fazla su kullanan konutlarda ise metreküp başına 9,83 TL oldu.

Teklife itirazlar geldi

CHP Grup Sözcüsü Tarık Balyalı ve İYİ Parti Grup Başkanvekili İbrahim Özkan ise bu teklife itiraz ettiler. Bunun sürdürülebilir olmadığını ve İSKİ’nin batmasına sebep olacağını belirttiler. Balyalı, yüzde 17,8 zam ve insani su kullanım hakkı ile aslında suya yüzde 6 oranında indirim yapıldığını söyledi. Dahası Balyalı İSKİ’nin zarar edeceği bir teklifin yasal olmadığını ifade etti. AK Parti’nin açıklamasına göre ise su fiyatının 5,56 TL’den 6,55’e çıktığını belirterek su da indirim olmadığını söyledi. Meclis aynı zamanda insani su kullanım hakkını kabul etti.

İnsani su kullanım hakkı

İnsanı su kullanım hakkı 2010 yılında Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi tarafından kabul edilmiş bir haktır. Buna göre insanın temiz, güvenli, yeterli, ulaşılabilir ve uygun fiyatlı suya ulaşma hakkı vardır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bir kişi için yeteri kadar su günlük 50 ile 100 litre arasıdır. Bu hak ile alakalı olarak 15 Mayıs 2019 tarihli İSKİ 5 Nolu kararı ile İstanbul’da yaşayanlara insani su kullanım hakkı geldi. Teklifi Ak Parti Grup Başkanvekili Mehmet Tevfik Göksu sundu. Teklif oy birliği ile kabul edildi. Bu teklife göre hanelerde tüketilen her 2,5 metreküp suyun 0,5 metreküpü ücretsiz verilecektir. Bu hak 30 metreküpe kullanıma kadar geçerlidir.

Sayıştay’ın kararı

Sayıştay bu yıl 2020 yılı İSKİ Denetim Raporu’nu yayınladı. Raporda insani su kullanım hakkının mevzuata aykırı olduğunu buldu. İSKİ yönetim kurulu bunun üzerine uygulamayı 14 Aralık’tan itibaren durduracağını açıkladı. İBB ise bu hakkın tekrar yürürlüğe girmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvurdu. 15 Aralık 2021 tarihli ve 4920 Cumhurbaşkanı kararı ile, belediye meclislerine, insani su kullanım hakkı adı altında, hane halkının toplam kullanımın 5’te biri kadarki su kullanımını ücretsiz ya da indirimli hale getirme hakkı tanındı. 15 Aralık’ta da İBB Meclisi insani su kullanım hakkını tekrar yürürlüğe koydu.

İndirim mi, zam mı?

Sosyal medyada ve basın organlarında suya zam iddiası yayılmasıyla İSKİ bir duyuru yaptı. Duyuruda 1. kademe su birim fiyatının 5,56 liradan 6,55 liraya çıkartıldığını belirtti. Bu haliyle yüzde 17 zam olduğu gözüküyor. Fakat İSKİ aynı zamanda insani su kullanım hakkının da yürürlüğe girmesi sebebiyle fiyatta yaklaşık yüzde 6 azalma olacağını söyledi. Örnek vererek 10 metreküp suyun 2021 Aralık’ta 55,6 TL olurken 2022 Ocak’ta 52,4 TL olacağını açıkladı. Daha detaylı açıklamak gerekirse Aralık’ta metreküpü 5,56 liradan 10 metreküp su 55,6 liraya denk gelir. Ocak’ta ise 10 metreküp sudan 8 metreküpü ücretlendirilecek. 6,55 liradan 8 metreküp suya ise 52,4 lira ödenmesi gerekir. Böylece yüzde 6,1 oranında indirim olması gerekir. Fakat burada çok kısa bir süre için bu hakkın var olmadığını göz önünde bulundurmak gerekir.