9.Global Fact konferansında neler konuşuldu?

4 Tem 2022

10:22

The International Fact-Checking Network’e üye tüm doğrulama organizasyonlarının katıldığı 9.Global Fact konferansı Oslo’da düzenlendi. 4 gün boyunca süren konferansına sanal olarak katıldık. Bu sene konferansın sponsorları Google News Initiative, Meta ve TikTok oldu. Konferansta konuşulan bazı konuları sizin için özetledik.

İddia kontrolünün etkisi

Yakın zamanda yaşadığımız salgın döneminde virüs, hastalık ve tedaviyle ilgili yanlış bilgilerin kolaylıkla yayılabildiğine şahit olduk. Söz konusu sağlık olduğu için yayılan bu yanlış bilgilerin daha tehlikeli sonuçlara yol açabildiği bir gerçek. Sağlık iddiaları üzerine yapılan çalışma, insanların yanlış bilgileri temel alarak gerçekleştirebileceği tedavilerin etkilerini ele alıyor. Önleyici, tedavi edici veya yatıştırıcı olabilen bu tedavilerin etkileriyle ilgili ortaya atılan iddiaların analiz çerçevesi çiziliyor. Bu anlamda düşünülmesi gereken faktörler ise bilgilerin yanlış yorumlanmasına neden olan en yaygın yolları ve kullanıcıların çıkan iddiaları doğru değerlendirmesi için kullanabilecekleri araçlar olarak belirleniyor.

Medya okuryazarlığı; tanımlar, çabalar, öngörüler

Günümüzde dijital medya çalışma yöntemleri hızla değişiyor ve kargaşaya yol açabilen yanlış bilgiler kolaylıkla yayılıyor. Bu noktada teyitçiler, gazeteciler ve kullanıcıların medyadaki iddialar hakkında uygun anlayışı bulup sürdürmesi büyük önem taşıyor. Medya okuryazarlığı üzerine gerçekleştirilen panelde, konuşmacılar dünyanın çeşitli bölgelerinde inceledikleri farklı anlayışlardan bahsediyor. Çalışmalar aslında yanlış bilgi yayılımının önüne geçerek medya okuryazarlığının gelişmesi için gereken nitelikleri vurguluyor. Örneğin Fin haber izleyicileriyle yapılan araştırma, bu anlamda güven duygusunun önemli olduğuna dikkat çekiyor. Araştırmada Fin kullanıcıların sosyal medyaya şüpheyle, haber kaynaklarına ise güvenle yaklaşması arasında muhtemel bir denge olabileceği belirtiliyor.

Seçimler sırasında doğruluk kontrolü

Seçim zamanları özellikle doğruluk kontrolcüleri için çok yoğun ve çok önemli oluyor. 2023 yılında yapılması planlanan seçim öncesi de Doğrula olarak bizim için de çok önemli bir sınama olacak. Konferansta da panellerden biri bu konu hakkındaydı. Panelde Brezilya’dan, Kenya’dan, Filipinler’den ve Bosna Hersek’ten doğruluk kontrolcüleri katıldı. Katılımcılar seçim zamanlarında kendi stratejilerini ve karşılaştıkları güçlükleri anlattı. Katılımcılar diğer organizasyonlarla işbirliği yapmanın önemini vurgularken dezenformasyonun hızla yayılmasına karşın doğruluk kontrollerinin yavaş olmasının problem yarattığını söylediler. Ayrıca katılımcılardan biri doğruluk kontrolü organizasyonlarının TikTok influencerları kadar etki edemediğini ve insanların ilgisini çekmekte zorlandıklarını belirtti.

Politika ve düzenleme: doğruluk kontrolcüleri için artan odak noktası

Konferansta gerçekleşen panellerin birinde dezenformasyona karşı atılan politik adımlar konuşuldu. Türkiye’de de gündemde olan dezenformasyon yasası teklifi bu paneli bizim için önemli kılıyor. Bu yasa ile ilgili yazımızı buradan okuyabilirsiniz. Panelde devletlerin çoğunlukla sansür ya da sosyal medya şirketlerin kendi düzenlenme yapması yolunu seçtiği söyleniyor. Bu konuda endişe duyulan konulardan biri hükümetlerin neyin doğru olduğunu tekel olarak belirlemesi. Diğer bir konu ise doğruluk kontrolcülerin taciz edilmesi. Türkiye’de de bu durumlardan oldukça endişe ediliyor.