Yurt dışına giden 7000 doktordan 6250’sinin Türkiye’ye döndüğü iddiası

Paylaşım tweetinde herhangi kaynak belirtilmeyen bu söylemi araştırdık. İddia edilen söylemin, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve Sağlık-Sen genel başkanı Semih Durmuş’un kamuya geri dönen hekim sayısıyla ilgili yaptığı açıklamalara dayandığını anladık.

Sağlık Bakanı Koca, Eylül 2022’de kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, Beyaz Reform çerçevesinde kamu hastanelerine dönmek için başvuran hekimlerin sayısıyla ilgili bilgilendirmelerde bulunmuş. Açıklamalarında, “Şu ana kadar 6 binden fazla hekim kamuya dönmek üzere başvurusunu yaptı. Düşünün ki 5 bini uzman olmak üzere 6 bin hekim geri dönmek istiyor. Bu sayı daha da artacak. Bunu hep birlikte göreceğiz.“ ifadelerine yer vermiş.

Sağlık-Sen Genel Başkanı Semih Durmuş’un açıklamalarına baktığımızda ise, Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen Beyaz Reform kapsamında dönüşlerin hızlandığını ifade ettiğini görüyoruz. Durmuş, istifa edip özel sektöre geçen, istifa edip özel muayenehane açmış ve istifa edip yurtdışına giden hekim gruplarından bahsederek, 7 bininin kamuya dönüş başvurusu yaptığına değinmiş.

Yani Durmuş’un açıklamış olduğu kamuya dönen toplam doktor sayısı, yurtdışından gelen doktor sayısıymış gibi hatalı bir şekilde yorumlandı. Sağlık-Sen başkanının yaptığı açıklamaları incelediğimizde,  7 bin doktorun kamuya dönüş için başvuru yaptığını ifade ettiğini anlıyoruz dolayısıyla Durmuş’un sözleri sosyal medyada çarpıtılarak aktarılmış. Yapılan açıklamadan anlaşılacağı üzere sadece yurtdışına giden doktorlar değil, başka sebeplerden kaynaklı da kamudan ayrılan doktorlar olduğu belirtilmiş.

Bununla beraber Sağlık-Sen Genel Başkanı Semih Durmuş’un açıklamalarının haber kuruluşları tarafından da “Yurt dışına giden doktorlar Türkiye’ye geri dönmeye başladı: 7 bin hekim kamuya dönüş başvurusu yaptı” gibi başlıklarla servis edilmiş.

Yurt dışından dönen hekim sayısına ilişkin veri var mı?

Yurt dışına çıkan hekim sayısıyla ilgili verilere ilişkin bilgilendirmelere, Türk Tabipler Birliği’ne (TTB) yapılan iyi hal belgesi (good standing) başvuruları üzerinden ulaşılabildiğini biliyoruz.

İyi hal belgesi;  Yurt dışına eğitim ve çalışma amaçlı giden tüm personele verilen bir nevi temiz kâğıdıdır. Belgede, kişinin diploma tescil bilgileri ile ülkemizde çalıştığı sürede disiplin cezası alıp almadığı yer almaktadır. 

TTB’nin yayımladığı veriler göz önüne alındığında iyi hal belgesi başvuru sayısının yıllar içindeki değişiminde göze çarpan bir artış olduğunu söylemek mümkün.

TTB’nin verilerine göre, 2021 yılında 1405, 2022 yılında ise 2685 doktor iyi hal başvurusunda bulunmuş.

Sonuç olarak ulaştığımız kaynaklar çerçevesinde, giden doktor sayılarına ilişkin verilere ulaşmak mümkün, fakat geri dönen doktor sayılarına ilişkin güvenilir kaynaklar üzerinden herhangi bir veriye ulaşmak mümkün değil. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve Sağlık-Sen Genel Başkanı Semih Durmuş’un açıklamaları hatalı şekilde yorumlanmış. Dolayısıyla yurt dışına giden 7000 doktordan 6250’sinin Türkiye’ye döndüğü iddiası gerçeği yansıtmıyor.

Söz konusu iddia Teyit ve Malumatfuruş tarafından da incelendi.