Yapay etin en az gerçek et kadar sağlıklı olduğu iddiası

Peki araştırmalar ne diyor?

26 Şubat 2021 tarihinde yayınladığı haberde de yapay et ile ilgili bazı ön bilgiler verdi. Haberde Bill Gates’in “İklim felaketi nasıl önlenir?” kitabından bahsedildi. Kitapta Gates iklim değişikliğine karşı geleneksel üretim ile üretilen eti azaltmayı önerdi. Ve, yerine yapay et tüketimine geçilmesi önerildi. Haberde CNN Türk Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Can Akçalı’nın röportajına yer vermiştir. Akçalı geleneksel et üretiminin küresel ısınma üzerindeki etkisine vurgu yaparken yapay et üretimi konusunda çalışmaların devam ettiğini bildirmiştir.

CNN Türk’ün 25 Nisan haberinden sonra ise CNN Türk, özellikle Twitter’da çok sert tepkiler aldı. Örneğin, Twitter’da “#CnnTürkHaddiniBil” etiketi üst sıraya taşınmıştır. Tepkilerde hayvancılığın doğaya zarar vermediği, yapay etin zararlı olduğu ve gerçek etin yerini tutmayacağı iddiaları yer almaktadır.

Yapay et nedir?

Yapay et, çiftlik hayvanlarının kesilmesi yerine bu hayvanların kök hücre kültürlerinden üretilen ete verilen isimdir. Yani, yapay et bitkisel vegan etlerinden farklıdır. Hem şekil olarak hem de bileşim olarak normal ete benzemektedir.  Canlı bir hayvandan alınan kök hücre üretimi yapılan yapay et büyür ve içerisindeki protein miktarı artar. Böylece  tüketilebilecek bir yapay et üretilir.

Geleneksel et üretiminden neden vazgeçiliyor?

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün beklentisine göre 2050 yılında dünya nüfusu 9,6 milyara çıkarken, tüketilen et miktarı ise, 2010 verilerine göre, %73-58 arası artacaktır. Bu talep artışının yalnızca geleneksel et üretimi ile dengelenmesi ihtimalinde sorunlara yol açacaktır.

Hayvancılık iklim değişikliğine yol açar mı?

İlk olarak, sadece hayvancılıktan kaynaklanan karbon gazı salınımı, insan kaynaklı karbon gazı salınımının %14’ünü oluşturmaktadır. Bağırsak fermantasyonu, hayvan yemi üretimi ve işlenmesi bu salınımın büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Ayrıca, geleneksel yöntemle üretimde geniş arazi ile bol miktarda su ve enerji tüketilmektedir. Yani, evet hayvancılık iklim değişikliğini hızlandırmaktadır.

Yapay et gerekli mi?

Geleneksel üretim ile üretilen ete alternatif olan bitkisel vegan etler de bu ete alternatif oluşturamamaktadır. Yapay et ise burada önemlidir. Araştırmacılar hızla artan olan et tüketimini dengelemede yapay et üretimi ile dengelemeye çalışmak istemektedir. Yapay etin üretiminde ise enerji tüketiminde %40 düşmesi beklenmekte. Ayrıca, arazi kullanımında %99 ve su tüketiminde %90 oranında düşüş sağlayacağı öngörülmekte. Fakat, burada karbon gazı salınımı konusunda bir fikir birliği yoktur. Bazı araştırmacılar yapay et üretiminin karbon gazı salınımı düşüreceğini iddia ederken bazıları karbon salınımının aynı derecede kalacağını iddia etmektedir.

Yapay et ne kadar sağlıklı?

Şu an için yapay etin üretimi çok pahalıdır. Fakat, sağlık konusundaki güncel araştırmalar yapay etin daha sağlıklı olduğu gösteriyor. Yapay et tamamen laboratuvarda üretildiği için hayvan eti üretimid-nen çok hastalık yapan üç bakteriye maruz kalmamaktadır. Bunlar salmonella, kampilobakter ve koliform’dur. Ayrıca, böylece hayvanların hastalıklarına karşı antibiyotik ve aşılama gibi önlemler alınmasına gerek kalmamaktadır. Dahası, üreticiler etteki yağı oranlarını ve gerekli vitaminlerin oranını kontrol edebilmektedir. Bu da daha sağlıklı etler üretilmesini sağlayabilmektedir. Fakat, yapay et konusundaki araştırmalar henüz sona ermemiştir. Şu ana kadar yapay etin normal ete göre bir zararı bulunmamış olsa da, zararı bulunma olasılığı vardır.

Oxford Üniversitesi’nden John Lynch açıklamasında, “Kültürlenmiş et, tarımsal emisyonları azaltmak için bu umut verici alternatiflerden biri olabilir, ancak daha fazla üretim verisi elde edene kadar bunu şimdilik otomatik olarak varsayamayız” dedi.