Yakutistan’da bulunan takıda “Kurdu çakala boğdurma” yazıyor iddiası

27 Oca 2022

15:06

Yanlış

Doğru

Sonuç

Yakutistan’da bulunan takıda, Eski Türkçe “Kurdu çakala boğdurma” yazmıyor. Takının yaşı hesaplanamamış.

İddia Yayılımı

Geçmişten gelen mesajlar, bizi her zaman heyecanlandırır. Bu fikir üzerine birçok kitap yazılmış, senaryo hayata geçirilmiştir. Söz konusu bilginin, eski bir kitapta geçmesi bile heyacanlandırırken bazı tarihi keşiflerin, kendi gündemini yaratması pek de şaşırtıcı değil.

Geçtiğimiz günlerde Twitter’da bir fotoğraf yayılmıştı. 2018 yılında Yakutistan’da bulunan ve üzerinde “Kurdu çakala boğdurma” yazılı olduğu belirtilen bir takıdan bahsedildi. Eski Türkçe alfabeyle yazıldığı iddia edilen bu takının üzerinde gerçekten de iddia edildiği gibi bir mesaj yazıp yazmadığını inceledik.

Görsel daha önceden de gündem olmuş. Sosyal medyada bir kullanıcı, bilgiyi 2018’de pek çok haber sitesinde yer verildiği şekliyle sayfasına taşımış:

“Yakutistan’da bulunan Mamut kemiğinden yapılmış 1000 yıllık Türk takısı üzerinde yazan yazı: ‘Kurdu Çakala Boğdurma’.

Haber kaynaklarının bize sunduğu görsel. Daha rahat görebilmeniz için net fotoğrafı ekledik.

Kanıt

Siberian Times’ın 2018 tarihli haberi çıkıyor. Yerel medya kanalları da haberi benzer şekilde aktarmış.

Siberia Times kaynağından, ufak yazıtın North-Eastern Federal University (NEFU) Yazma Müzesi tarafından incelendiğini öğrendik. Yerel kaynaklara ulaşıp en sağlıklı bilgileri elde etmek için Google Translate’in yardımını aldık. Yakutistan veya diğer ismiyle Saha Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu’na baplı olduğu için “North Eastern Federal University Yazma Müzesi” aramasını, Rusçaya çevirerek yaptık.

Arama sonuçları arasında gördüğümüz resmi haber ajanslarından sakha.gov’un 2019 yılında adı geçen müzenin müdürü ile yaptığı röportajdan derlenen haberine ulaştık.

Müze Müdürü Afanasy Migalkin’in açıklamaları, takının çok zarar gördüğü ve yaşının saptanamadığı yönünde. Migalkin’in adıyla yaptığımız diğer aramalarda kendisinin mamut dişini doğruladığını görüyoruz.

Müze Müdürü Migalkin: Üç ruh sağlıklı olsun

NEFU Yazma Müzesi Müdürü Afanasy Migalkin’in röportajına bakıldığında, metnin Yakut dilinde “Üç ruh sağlıklı olsun” olarak çevrilebileceğini görüyoruz. Bilim insanlarının üzerinde durdukları kelimeler arasında “kurt” ve “çakal” bulunmuyor.

Takı üzerindeki runik karakterler Türkçenin dil yapısına uymuyor

Türk Dili ve Edebiyatı Profesörü Mehmet Ölmez’e göre bu takının üzerindeki runik yazının Türk dili ile bir alakası yok. Eski Türk yazıtları, esas olarak Moğolistan ile sınırlı. Kırgızistan, Kazakistan, Hakasya, Tuva, Dağlık Altay Bölgesi ve Uygur Özerk Bölgesi’nde de az da olsa bulunur. Hazar denizinin diğer kısmında runik harfli Türkçe metin henüz bulunamadı.

Takının üzerindeki kısa metin 10 karakterden oluşuyor. Bu karakterler, Moğolistan’daki yazıtlarda bulunanlarla benzerlik göstermekte. Bunun sebebi, yazı tipinin bölgelere göre değişmesi. Bugüne kadar Yakutistan’dan çıkan Eski Türkçe bir yazıt bulunmadı. Her ne kadar runik alfabeli kelimelerin işlendiği kayalar bulunsa da bunların Türkçe olduğunu söyleyemeyiz. Alfabe dediğimiz yazı sisteminin aynı olması, her zaman ortak bir dile atıfta bulunmayabilir.

Sonuç olarak buluntu üzerindeki araştırmalar devam etse de iddia kaynağındaki cümle, bilim insanlarının gündeminde değil. Yazıt üzerindeki çalışmalar, metnin Yakutça “Üç ruh sağlıklı olsun” şeklinde çevrilebileceği üzerinden sürdürülüyor.

Bu sonuca itiraz et