Tayland’daki görüntüler bir performans sanatından

2 Kas 2021

12:32

Yanlış

Doğru

Sonuç

Görüntüler, 2018 Tayland Bienali kapsamında gerçekleşen ‘Naam Yai’ adlı bir performans sanatı sırasında kaydedildi. Görüntüdeki canlılar aslında birer performans oyuncusu. Eserler, Tori Wrånes adlı bir sanatçı tarafından Norveç’in folklorik yaratıkları olan trollerden esinlenerek tasarlandı.

İddia Yayılımı

Sosyal medyada @CemilCan5834 isimli bir Twitter kullanıcısı tarafından bir iddia paylaşıldı.

30 saniyelik bir görüntünün yer aldığı paylaşımda, görüntüdeki yaratıkların yeni bir tür olduğu ve Tayland’daki tatilciler tarafından Andaman Denizi’nde ıssız küçük bir adada keşfedildiği iddia edildi.

Görüntüler 2018’de viral olmuştu

Görüntülerin hikayesini anlayabilmek için yaptığımız tersine görsel aramalarda, bu görüntülerin 2018’den itibaren dolaşımda olduğunu, bir virale dönüştüğünü ve pek çok haber mecrası tarafından haberleştirildiğini gördük. Görüntüler, İlk olarak 2.11.2018‘de Jemayel Khawaja isimli bir facebook kullanıcısı tarafından şu sözlerle paylaşılmış;

“Tayland’daki Railay Körfezi’nde kayıkla geziyorduk, bir mağaraya doğru bir köşeyi döndük ve kendimizi belki de şimdiye kadar yaşadığım en gerçeküstü ve tuhaf durumla karşı karşıya bulduk. Ewok benzeri trol yaratıklar suda bazı kakofonik ritüellere katıldılar. 30 dakika falan sürdü! Burada neler oluyor?”

Ardından görüntüler, Youtube gibi pek çok farklı platformda farklı hikayelerle paylaşılmaya devam etti. Youtube’ta bu görüntüleri içeren pek çok video görmek mümkün. Yakın bir tarihte ise görüntüler, bir TikTok kullanıcısı tarafından yeniden gündeme getirilmiş.

“Garip yaratıklar videoya yakalandı. Küçük bir ada zincirini keşfederken, bir tur grubu korkutucu bir manzaraya rastladı. Adalardan birinden garip bir ‘çığlık’ duydular ve bu yaratıkları bir mağaranın yakınında buldular. Garip bir ritüel içindeydiler.” sözlerine yer verilerek yapılan paylaşım çokça etkileşim aldı.

Peki, izlendiğinde pek çok insana ürkütücü gelebilen ve oldukça merak uyandıran bu görüntüler aslında tam olarak neyi gösteriyor? Söz konusu iddialar gerçeği ne kadar yansıtıyor?

Kanıt

Görüntüler bir performans sanatından

Yaptığımız araştırmalarda bu görüntülerin aslında bir performans sanatı sırasında kaydedildiğini öğrendik. Mağaradaki gizemli canlılar da aslında birer performans oyuncuları.2 Kasım 2018’den 28 Şubat 2019’a kadar sergilenen Naam Yai isimli bu eser, ulusal bir sanat festivali olan Tayland Bienali’nin ilki için düzenlendi.

Festival, ilk kez 2018’de Tayland’da Andaman Denizi kıyısında bulunan ve en popüler turizm destinasyonlarından biri olan Krabi eyaletinde yapıldı. Krabi kıyılarındaki Phra Nang Mağarası’nın yakınınında gerçekleşen, kostümler, sesler, müzik aletleri, aksesuarlar gibi pek çok yaratıcı eserin bir araya geldiği bu performans; Tayland Bienali için düzenlenen bir performans sanatı sergisinin bir parçası olarak Norveçli sanatçı Tori Wrånes tarafından tasarlandı. Kostümlerin hazırlanışı ve sahnenin tasarlanma sürecine dair çeşitli görselleri kendisinin şahsi Instagram sayfasında da görmek mümkün.

Trollerin kurgusal hikayesi

Wranes, yaratım sürecinde İskandinavya’nın folklorik yaratıkları olan trollerden esinlenerek kendi kurgusal hikayesini yarattı. Hikayeyi şu şekilde tasvir ediyor;

“Suyla çevrili küçük bir adada, dağın damlayan gözyaşlarından doğmuş gibi kayaların üzerinde oturan tüylü yaratıklar yaşıyor. Musondan kurtulmaya çalışan yükselen ve alçalan suların arasında hareket ederek, gelgiti takip ederek yavaş bir şekilde yaşar hareket ederler. Bir kayıkla gelmediğiniz veya yüzmediğiniz sürece, kayalık manzaraya karıştıkları ve nadiren mağaralarından çıktıkları için onları keşfetmek zor olabilir. Yaratıkların kendi dilleri ve ritüelleri vardır. Yılın bu döneminde, büyük su mevsimi, doğayı kutlamak için dışarı çıkarlar ve toplanırlar. Dalgaların ve rüzgarların sesi arasında, flütlerinin sürükleyici melodisini ve mistik şarkılarını duyabilirsiniz.”

XIBT dergisinden Paulina Brelińska bir yazısında, İskandinavya’nın en köklü sanatsal kişiliklerinden biri olarak tanımladığı Tori Wrånes’in Norveç fantastik kurgusunu ülkesinin sınırlarının ötesine taşıdığını belirterek performansa dair şunları söylüyor:

“Performans, tartışmalı ve etkili sanat arasında bir yere düşmüş gibiydi. Eylemler anlaşılmaz, bir peri masalı ve karanlık gizemle kaplıdır, ancak bu özellikler sayesinde derinden dokunurlar ve hatta aşırı duygular uyandırırlar.”

Bu iddia daha önce, bir doğruluk kontrolü platformu olan Snopes ve Hoax or Fact tarafından incelendi.

Bu sonuca itiraz et