Son kullanma tarihi geçmiş ilaçların Covid-19 hastalarına verildiği iddiası

30 Eyl 2021

16:58

Yanlış

Doğru

Sonuç

Sosyal medyada paylaşılan fotoğraflarda Covid-19 tedavisi için kullanılan ‘favipiravir’ etken maddeli ilacın üzerinde yeni tarihli etiketler yer alıyordu. Ancak bu durum ilaçların kullanım süresinin dolduğunu göstermiyor. Stabilite çalışmaları uzun zaman aldığı için bu çalışmaların sonucuna göre son kullanma tarihleri güncelleniyor. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun yaptığı inceleme sonucunda, söz konusu ilaçların 2 yıl daha kullanımına onay verildi. ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), eğer ilaçlar stabilitelerini koruyorlarsa bazı ilaçlarda son kullanma tarihlerinde güncelleme yapılabileceğini belirtti.

İddia Yayılımı

Pandeminin etkisi tüm dünyada sürerken Covid-19’a ilişkin bazı iddialar sosyal medyada paylaşılmaya devam ediliyor. Pek çok sosyal medya kullanıcısı tarafından koronavirüs tedavisinde kullanılan Favicovir adlı ilacın fotoğrafları paylaşıldı. Bu fotoğraflarda ilacın kutusunda yer alan son kullanma tarihlerinin üzerine etiketle yeni tarihlerin yapıştırıldığı görülüyor.

“Testi pozitif çıkan yakın arkadaşıma bugün kullanması için gönderilen ilaç. Son kullanma tarihi üzerinden 2 ay geçmiş ve üzerine yeni son kullanma tarihi yazan etiket eklenmiş. Bunun açıklaması nedir, bilen var mı?” ifadelerine yer veren @yilmazerenn adlı twitter kullanıcısının bu paylaşımı çokça etkileşim aldı. Paylaşıma gelen bazı yorumları yukarıda sizinle paylaştık.

Kimi Twitter kullanıcıları tarihi geçmiş ilaçların elde kaldığı için özellikle dağıtıldığı hatta bu ilaçların bu sebeple ölümlere yol açtığını iddia etti.

Benzer şekilde, ilaç kutusundaki yenilenmiş son kullanma tarihli fotoğraflar paylaşılmaya devam edildi.

Paylaşımlarda, yeni tarihli etiketlerin yer aldığı bu ilaçlar sebebiyle insanların sağlıklarından endişe ettiklerini görmek mümkün. Peki bu son kullanma tarihlerinin güncellenmesi ne anlama geliyor? Gerçekten de bu ilaçların kullanım ömrü sona mı ermiş? Öncelikle Sağlık Bakanlığı’nın konuya ilişkin herhangi bir açıklamasının olup olmadığın bakalım.

Kanıt

Türkiye İlaç ve ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun yeni tarihlere onayı var

T.C Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından yayımlanan basın açıklamasında; sosyal medyada yer alan, son kullanma tarihi geçmiş ilaçların tedavi amacıyla koronavirüs hastalarına verildiği yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığı belirtilmiş.

Açıklamada; Covid-19 tedavisinde kullanılan ‘favipiravir’ etkin maddeli ilacın stabilite çalışmalarının uzun zaman aldığı ve bu çalışmalarının sonucuna göre son kullanma tarihlerinin güncellenmesinin rutin bir işlem olduğu ifade ediliyor. Ayrıca yapılan bu güncellemelerin firmalar tarafından ilaçlara etiket yapıştırılma şeklinde olup bu işlemlerin kurumun bilgisi ve onayı dahilinde gerçekleştiği bildiriliyor.

Buna ek olarak, Türkiye İlaç ve ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun yaptığı incelemede; Favicovir’in belirtilen serisine 25°C’nin altındaki oda sıcaklığında 24 ay raf ömrü verilmesini uygun bulunmuştur. Yani ilacın 2 yıl daha kullanılabileceği belirtilmiştir.

İlaçların son kullanma tarihleri ne anlama geliyor?

1979’da ABD Gıda ve İlaç İdaresi(FDA) reçeteli ve reçetesiz satılan ilaçlar için son kullanma tarihi talep etmeye başladı. Son kullanma tarihi, ürünün kullanımının güvenli olup olmadığına ve amaçlandığı şekilde çalışıp çalışmayacağına karar vermek için kritik bir unsur. Bir tıbbi ürün, üretici tarafından bir son kullanma tarihi ile etiketlenir. Bu, etiketli saklama koşullarına göre uygun şekilde saklandığında, ürünün stabil kalması veya kimliğini, gücünü, kalitesini ve saflığını korumasının beklendiği süreyi yansıtır.

Bazı durumlarda testler, uygun şekilde depolanan belirli tıbbi ürünlerin eğer stabilitelerini koruyorlarsa etikette yer alan son kullanma tarihlerinden sonra da kullanılabileceğini göstermiştir. Dolayısıyla FDA, uygun görüldüğü takdirde son kullanma tarihlerinde güncelleme yapılabileceğini belirtiyor.

Bu iddiayı daha önce, bir doğrulama platformu olan Teyit de çalışmıştır.

Bu sonuca itiraz et