PCR test çubuklarında grafen olduğu iddiası

Grafen nedir?

Grafen, karbon atomunun bal peteği örgülü yapılarından bir tanesine verilen isimdir. Altıgen şeklindeki karbon dizilimine sahiptir. Kurşun kalemlerde bulunan grafitin temel yapı taşıdır. Ancak grafen, grafitin tek katmanlı halidir.

Grafen, özellikle 2010 Nobel fizik ödülünün, grafeni ilk kez 2004’te izole eden Andre Geim ve Konstantin Novoselov’a verilmesinden bu yana, çok dikkat çeken heyecan verici bir malzemedir. Özelliğiyle teknolojik uygulamalar açısından oldukça ilgi çekmektedir. Grafen, bir atom kalınlığında insanoğlunun bildiği en ince malzemedir ve aynı zamanda son derecede güçlüdür. Ayrıca çok iyi bir ısı ve elektrik iletkenidir ve ışık emme yeteneklerine sahiptir. Neredeyse her endüstride sınırsız entegrasyon potansiyeli mevcuttur.

Grafenin potansiyel kullanım alanları; piller, transistörler, bilgisayar çipleri, enerji üretimi, süper kapasitörler, DNA dizilimi, su filtreleri, antenler, dokunmatik ekranlar (LCD veya OLED), güneş hücreleri, spintronik ile ilgili ürünler, küçük ve verimli biyosensör cihazlar…

İddia paylaşımında yer alan görselleri tarattığımızda, grafenin bu şekilde göründüğüne dair herhangi bir bilimsel kaynağa ulaşamadık. Buna benzer olarak karşımıza çıkan diğer görsellerde ise bu madde, morgellons hastalığı olarak bilinen bir cilt hastalığında görülen liflerle ilişkilendirilmiş.

PCR nedir?

PCR (Polymerase Chain Reaction- Polimeraz Zincir Reaksiyonu) virüs gibi belirli bir organizmanın genetik materyalini tespit etmek için yapılan bir testtir. Test sırasında virüsünüz varsa, bu virüsün varlığını algılar. PCR testinin adı son dönemlerde Covid-19 ile gündeme geldi. Ancak bu test, yalnızca koronavirüste değil, kalıtsal hastalıkların teşhisi, genetik parmak izlerinin tanımlanması, bulaşıcı hastalıkların teşhisi, genlerin klonlanması, babalık testi ve DNA hesaplaması gibi değişik konularda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Söz konusu ‘patent’ aslında ne?

O halde söz konusu iddialara geri dönelim;

“PCR testine zararlı demiştim. Patent bilgisinde de grafen yazıyordu zaten.”

“Grafen patent bilgisinde de belirtilen 2016 yılında PCR test çubuklarına eklenmiş olabilir.”

“Google Patentler’de PCR testi için alınan patentte, test kitinin içeriğinde grafen maddesinin kullanıldığı görüldü.”

Görüldüğü üzere twitter paylaşımları ve haber metninde bu ifadeler yer alıyor. Bu iddialara referans olarak gösterilen ve PCR testi için alındığı ifade edilen ‘patent’ için ‘Google Patentler’ üzerinden ulaşılabilen bir kaynak verilmiş. Peki, bu patentin içeriği tam olarak nedir? Gerçekten de 2016 yılında PCR testi için alındı? Grafen bu iddiaların neresinde? Tüm bunları inceleyeceğiz ancak öncelikle Google Patentler’de yer alan genel bilgilere bir göz atalım.

Patent başvurusu geri çekilmiş

‘Grafenle hızlandırılmış PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) teknolojisi’ başlığı ile 18.12.2015 tarihinde Beijing Leagene Biotech Co Ltd tarafından bu buluşun patent başvurusu gerçekleşmiş. 23.03.2016 tarihinde bu belge yayımlanmış. Ancak belgenin şu andaki durumunda ‘pending’ yani ‘askıda’ yazdığını görmek mümkün.

Durum: Askıda

Başvurunun güncel durumu hakkında daha detaylı bilgiye erişmek için Avrupa Patent Ofisi’nden bu belgeyi arattık. Yasal durumuna ilişkin ulaştığımız veriler şu şekilde;

Başvurunun Mayıs 2016 itibariyle incelemesinin başladığı ve henüz yürürlüğe girmediğini görüyoruz. Nitekim Ocak 2020’de başvuru iptal edilmiş. Orijinal metnindeki “Invention Patent Application Deemed Withdrawn After Publication” ifadesine göre buluş başvurusunun yayımlandıktan sonra geri çekmiş sayıldığı ifade edilmiş. Hangi durumdaki başvurunun geri çekilmiş sayıldığı ise sitede detaylı şekilde yer alıyor. Burada, herhangi bir atama ücretinin zamanında ödenmemesi halinde yaşanan hak kaybından bahsediliyor.

Sonuç olarak buradan bunun bir buluş başvurusu olduğunu ve henüz bu patentin alınmadığını belirtmemiz gerekir. Peki söz konusu bu buluş neydi? Belgenin detaylarına değinelim.

Mevcut yöntem değil, ileriye yönelik teknolojik buluş

Kısaca toparlamak gerekirse bu buluş, grafen ile hızlandırılmış yeni bir PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) teknolojisi sağlıyor. PCR teknolojisine grafenin entegre edilmesiyle aslında nükleik asit molekülleri arasındaki temasın arttırılması böylece nükleik asit amplifikasyonunun (sayısal çoğaltma) hızlandırılması amaçlanıyor.

Nitekim, başvurunun içeriğinden de anlaşılacağı gibi, iddia edildiği üzere bu, PCR testinin patent başvurusu değil; PCR testlerinde ilerdeki uygulanabilirliği henüz netleşmemiş yeni bir teknolojik buluş. Bu buluş, mevcut olarak kullanılan bir yöntem değil.

Grafen, Covid-19 tespiti için PCR testlerinde kullanılabilir mi?

Bu teknolojide amacın tam olarak ne olduğunu ve detaylarını anlayabilmek için başka kaynakları taradık. Konuya ilişkin çeşitli araştırmalar bulunuyor. The Conversation adlı websitede, Grafen ve İlgili Teknolojiler Araştırma Direktörü Luigi G. Occhipinti tarafından “Grafen, bir gün SARS-CoV -2 gibi virüsler için hızlı ve güvenilir testler yapmak için kullanılabilir.” başlıklı bir makale yayımlandı. Bu makalede grafenin bakım noktası testlerindeki potansiyel uygulamaları tartışırken yakın zamanda yapılan bir incelemeye de atıfta bulunuyor. Söz konusu testler, COVID-19’dan sorumlu virüs olan SARS-COV-2 için tanısal testleri içerirken aynı zamanda zamanda diğer virüsleri, bakterileri ve hatta kanserli tümörleri de tespit ediyor. Makalede yer alan bilgiler özetle şu şekilde;

Araştırmacılar kimyasal olarak modifiye edilmiş grafen geliştirdiler ve özellikle SARS-COV-2’ye bağlanan antikorlarla kapladılar. Virüs sensöre ulaştığında ve antikora bağlandığında, ince grafen tabakasından bir elektrik sinyalini tetikler.

Mevcut COVID testleri, virüsten RNA’nın çıkarılmasını içerir. SARS-CoV-2, tüm genetik bilgilerini bir PCR gibi tespit süreçlerinde sıklıkla kullanılan bir RNA dizisinde taşır. Bir PCR cihazı, bir tükürük örneğindeki RNA miktarını, mikroskop altında tespit edilebilir hale gelene kadar yükseltir. Ancak bu süreç zaman alıcıdır, pahalı ekipman ve çok özel reaktifler gerektirir. Sonuçların üretilmesi nispeten uzun zaman alabilir ve hastaların genellikle en az birkaç saat beklemesi gerekir. Sonuçların kendisi de, özellikle çok düşük algılama seviyelerinde, bazen yanlış negatifler olarak ortaya çıkabilir.

Grafen özellikli bir cihaz, sürüntülerdeki ve diğer biyolojik örneklerdeki virüsü tespit edebilir. Bunu, biyolojik numuneden spesifik biyobelirteç çıkarmak için diğer testlerde kullanılan herhangi bir reaktif veya tedavi olmadan yapar. Sonuçlar hızlıdır. PCR testleri için gereken saatlere kıyasla sadece birkaç saniye sürer ve güvenilir sonuçlar verir.

Araştırmacılar virüsleri tespit etmenin yanı sıra zararlı bakterileri ve tümör hücrelerini tespit eden grafen sensörleri geliştirdiler. Bu çözümler, hızlı yayılan bulaşıcı hastalıkların erken teşhisini hızlandırabilir.

Grafen sensörler, ayrıca Dünya Sağlık Örgütü’nün verimli bakım noktası sensörlerine yönelik gereksinimlerini de karşılar.

Öte yandan ilk araştırma sonuçlarına dayanarak bu teknolojinin pazara ulaşmadan önce üstesinden gelinmesi gereken bazı zorluklar var. Hala klinik denemelerden geçmesi, bu testleri ölçekte üretmek için süreçlerin geliştirilmesi, tüm sağlık ve güvenlik gerekliliklerinin yerine getirilmesi gerekiyor. Bununla birlikte, önümüzdeki beş yıl içinde grafen, sağlık teknolojisinde rol oynamaya başlayabilir.

Grafen, vücutta manyetik etki yaratır mı?

Sosyal medyada grafenle ilgili çeşitli iddialar yurt dışında da yayılımda. İddialardan birini AFP Factual inceledi. AFP’nin konuya ilişkin incelemeleri şu şekilde;

Bu iddia, PCR testi çubuklarının metal, mıknatıs ve grafen gibi nanopartiküller içermesiyle yüzün belli bölgelerini manyetize ettiğiydi. Ancak test çubukları, sentetik liflerden yapılmıştır ve manyetik çekim oluşturabilecek bileşenler içermez. İddialara göre, çubukların grafen içermesinden kaynaklı bir manyetik fenomen oluşuyor. Ancak grafen, amacı hastadan numune almak olan bu çubukların bileşeni değil.

Grafen ayrıca doğal olarak manyetik özelliklere sahip değildir. Nanomalzemenin manyetik potansiyelini inceleyen Diego Peña, bunun viral videolarda gözlemlenene benzer bir manyetizasyon fenomeni oluşturabileceğini reddetti: “Sadece çok özel laboratuvar koşullarında (ultra yüksek vakum ve altın üzerinde) manyetiktir. Çok kararsızdır, bu nedenle çevresel koşullar altında manyetik özelliklerini kaybeder.”

Kimya doktoru María Celeste Dalfovo’nun konuya ilişkin görüşleri de şu şekilde: “Grafen kendi başına diyamanyetiktir. Bu, mıknatısları çekmediği anlamına gelir. Grafenli bir çubuğun sizi manyetize ettiğini söylemek anlamsız. Bu imkansız, bilim kurgu.. “

Sürüntü çubuklarının çoğu, polipropilen gövde, polistiren vb. içeren geleneksel polimerlerdir. CONICET araştırmacısı Cintia Meiorin’e göre “PCR test çubukları için kullanılan polimerlere manyetik nanopartiküller eklemek hiç mantıklı değil. Ayrıca manyetik polimer elde etmek için yapılan deneysel işlemler ne ucuz, ne de o kadar basit”