Özbekistan’ın resmi dil olarak Türkçeye geçtiği iddiası

Özbekistan’ın resmi dili ne Rusça ne de Türkçe; “Özbekçe”

Sosyal medyada hızla paylaşılan ve yanlış anlaşılmalara neden olan bu bilginin uydurma olduğu, kısa bir Google araması ile anlaşılabiliyor.

Özbekistan Anayasasına constituon.uz web adresi üzerinden ulaştığımızda, Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası’nın 4. Maddesinde, Özbekistan Devletinin resmi dilinin “Özbekçe” olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla bu da bize Özbekistan’ın resmi dilinin halihazırda ‘Rusça’ olmadığı sonucunu veriyor.

Resmi dilin değişimi, hukuken anayasal bir düzenlemeye tabi olacağı için, araştırmaya bu doğrultuda anahtar kelimelerle devam ediyoruz.

Özbekistan Anayasasının 127. ve 128. maddelerinde herhangi bir Anayasal değişikliğin Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi üyelerinin üçte ikisinin kabul etmesiyle ya da halk referandumu ile gerçekleşebileceği; kabul edilen bu Anayasal değişikliğin ise altı ay sonra yürürlüğe girebileceği vurgulanıyor.

Resmi dil değişmiyor, yazı dili Latin alfabesine dönüyor

Anahtar kelimelerle konuyu etraflıca araştırdığımızda, bazı haber kaynaklarının Özbekistan’ın 2023’te yazı dilinin Latin harflerine döneceği bilgisinin verildiğini görüyoruz.

Özbekistan Devletinin Mevzuat sitesinde arşiv taraması yaptığımızda, ilgili konunun 2020 yılında Cumhurbaşkanının sunduğu bir kararnamede geçtiğini görüyoruz.

Özbek dilinin modern Latin alfabesiyle aktarımının adım adım gerçekleşeceği bir yol haritasını açıklayan kararname, 2023’ün başında tamamlanmış olacak. Esas amacının Özbekçe’yi Türki toplumlara tanıtmak ve yaygınlaştırmak olan bu çalışma kararnamesinde, Özbekçe derslerinin sayısının artması, daha önce Sovyetler döneminde kabul edilen ve yaygın olarak kullanılan Kiril alfabesi ile yazılan birçok kaynağın, Latin alfabesine çevrileceği gibi kökten değişimci birçok adımın atılacağı belirtilmiş.

Dolayısıyla konuşma ya da yazı dilinde Türkçeye geçileceği iddiası yanlış. Özbekistan, Cumhurbaşkanının kararnamesine göre 2023’te yazı dilinde Kiril harflerinden Latin harflerine geçen bir dizi değişime gitti. 

Daha önce de gündeme gelen bu iddiayı Doğruluk Payı da incelemişti.