
Osmanlı’daki burç isimleri listesi doğru mu?
22 Haz 2023
10:36
Sonuç
- Liste uydurmadan ibaret.
- Osmanlı’da burçlar önemli bir yere sahipti ancak isimleri listede verildiği gibi değil.
- On iki burç: Hamel, Sevr, Cevzâ, Seretân, Esed, Sünbüle, Mizân, Akrep, Kavs, Cedy, Delv ve Hût olarak sıralanabilir.
İddia Yayılımı
Burçların Osmanlı dönemindeki karşılıklarını gösterdiği iddiasıyla paylaşılan liste uzun zamandır sosyal medyada dolaşımda. Binlerce beğeni alan listenin doğruluğunu inceledik.
Kanıt
Osmanlı’da burç isimlerinin karşılığını öğrenmek için ilgili kitap ve makaleler incelenebilir. Biz de ilk etapta makalelere bakarak başladık.
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi’nde yayımlanan “Divan Şiirine Göre Burçlar” başlıklı makalede on iki burç: Hamel, Sevr, Cevzâ, Seretân, Esed, Sünbüle, Mizân, Akrep, Kavs, Cedy, Delv ve Hût olarak sıralanmış.
Benzer şekilde “Nedim Divanı’nda Kozmik Unsurlar” isimli makalede de burçlar yukarıdaki şekilde verilmiş.
İlgili kitaplara baktığımızda Metin And’ın Minyatürlerle Osmanlı Mitologyası isimli kitabında burçların Osmanlı ve Batı dillerindeki adları verilmiş.
İslam Ansiklopedisi’ndeki “burç” maddesinde de iddia listesindeki kullanımlara rastlanmıyor. Burada da Hamel, Sevr ve Cevza ile başlayan isimler verilmiş.
Millet Yazma Eser Kütüphanesinden ilgili anahtar kelimelerle yaptığımız arama sonucunda da burçların Metin And’ın listesinde verildiği gibi isimlendirildiğini gördük. Örneğin Leta’ifü’l-Kiram fî Ahkâmi’l-A’vam isimli astronomi kitabında 12 burcu sırasıyla şöyle takip edebiliyoruz: “Hamel, Seretan, Mizan, Cedi, Sevr, Esed, Akrep, Delv, Cevza, Sünbüle, Kavs, Hut”
Ta’ribu Tâci’l-Medahil fî İlmi’n-Nücûm isimli bir diğer astronomi kitabında bu kez burçları hala kullandığımız simgeleriyle birlikte görüyoruz. Buradaki isimler de And’ın listesiyle uyuşuyor.