Makyaj yapan bir kadının ömrü boyunca 3 kg ruj yediği iddiası

31 Eki 2021

11:53

Yanlış

Doğru

Sonuç

Yıllardır dolaşımda olan iddia, farklı kaynaklar tarafından birbirinden farklı sayılar verilerek haberleştirilmiş. İddialar, 1 buçuk ile 4 buçuk kilo arasında değişiyor. 3 kilo olduğuna dair net bir bilimsel bir veri yok. İddianın gerçek olabilmesi için; 15-70 yaş aralığındaki ortalama bir kadının her gün 9 ila 31 kez ruj sürerek bu rujların tamamını yutmaları ayrıca yılda 8 ila 27 ruj satın alarak rujun tamamını bitirmeleri gerekiyor. Ancak ortalama bir kadının kullanım alışkanlıkları değerlendirildiğinde bu rakamlara ulaşılması olası değil.

İddia Yayılımı

Güzellik ve kişisel bakım sektörü, şüphesiz tüm zamanların en çok rağbet gören sektörlerinden biri… Güzellik denilince kozmetik ürünler de akla ilk gelenlerden… Kozmetik sektörü çok geniş bir ürün yelpazesine sahip elbette. Ancak aklımıza ilk gelenleri sıralasak rujlar, çoğumuz için ilk sıralarda yer alır. Hal böyleyken karşımıza rujlarla ilgili bir iddia çıktı.

İddia yıllardır dolaşımda

Esasında bu iddia, yeni değil. Pek çoğumuzun kulağına çalınma olasılığı yüksek. Çünkü yıllardır birçok farklı mecrada dolaşımda olup dönem dönem gündeme gelen bir bilgi. Peki bahsi geçen bu veri, ne kadar gerçeği yansıtıyor? Biz de bu konuyu araştırmaya karar verdik. Ancak öncesinde başlıca paylaşımlara bir göz atalım;

Yalnızca sosyal medyada değil birçok haber mecrasında da bu iddia kendine yer buldu. 2016’da Dünya Kadınlar Günü kapsamında düzenlenen bir etkinlikte, eczacı ve güzellik uzmanı olan bir kişi konuşmasında “Makyaj yapan bir kadın ömrü boyunca 3 kg ruj yiyor.” demiş ve Hürriyet Kelebek bu sözleri manşete taşımıştı. Ardından diğer haber mecraları da bunu haberleştirmişti.

Yalnızca ülkemizde değil yurt dışında da bu iddia, oldukça yaygınlık kazanmış. Örneğin Twitter’da milyonlarca takipçisi olan @UberFacts adlı sayfada aynı iddia farklı tarihlerde tekrarlanmış.

“Ortalama bir kadın, ömrü boyunca 6 kilo ruj tüketecek.”

Ancak şunu belirtmekte fayda var; burada kullanılan pound, ABD’nin geleneksel ölçüm sistemlerinde kullanılan bir kütle birimi. 6 pound yaklaşık olarak 2.72 kilograma denk geliyor. Yurt dışında yer alan iddialarda pound kullanıldığından, iddiayı 3 kg olarak değil 6 lbs (libre) yani 6 pounds olarak görebilirsiniz. Dolayısıyla kast edilen aslında yaklaşık 3 kilogram.

Aynı iddia, farklı rakamlar

Öte yandan, söz konusu iddialarda farklı değerler de görmek mümkün. Söylemler, genellikle 3 lbs ile 10 lbs aralığında değişiyor.

Nitekim Snopes adlı bir doğruluk kontrolü platformu konuya ilişkin yaptığı bir analizde, farklı tarihlerde yayımlanan çeşitli haber makalelerini derlemiş. Burada da farklı değerlerin paylaşıldığını, esasında ortak bir kanının olmadığını görmek mümkün;

1998- Ottawa Citizen: “Glamour dergisindeki bir rapora göre, ortalama bir kadın hayatı boyunca dört ila dokuz kilo ruj tüketiyor.”
2001- The Express: “Ortalama bir kadın ömür boyu 5,65 lbs. ruj yutar”
2002-Rocky Mountain News gazetesi: Glamour dergisini kaynağı olarak göstererek “Kadınlar istemeden de olsa – ama zararsız bir şekilde – hayatları boyunca yaklaşık dört kilo ruj yiyorlar.”
2002- The Sun: “Ortalama bir kadın hayatı boyunca 3 lbs ruj yutar, Avustralya’daki araştırmacılar diyor.”
2002- Sunday Herald Sun: “Ortalama bir kadın bir ömür boyu yaklaşık 4,5 kg [10 lbs.] yutar.”
2005- The Guardian: “Ortalama bir kadın ömür boyu beş kilo ruj yer.”

İddia, kozmetik sektörünün argümanı haline geldi

Markaların pazarlama stratejileri değişkenlik gösteriyor. Konumuzla bağlantılı olarak ise rujlarla ilgili iddianın, pek çok marka tarafından bir çeşit pazarlama stratejisinin bir parçası haline getirildiğine tanık olduk. Markalar, kendi rujlarını piyasaya sürerken bu argümanı öne sürerek ruj tercihinde mineral, doğal veya organik içerikli olmasına özen gösterilmesi vurgusu yapıyor. Sonuç olarak reklamlara bile konu olan bu söylem aslında ne kadar gerçekçi?

Kanıt

İstatistikler ne diyor?

Snopes doğruluk kontrolü platformundan David Mikkelson tarafından bu konunun detayına inildi. Sunduğu analizler aslında bu istatistiğin ne kadar akla yatkın olup olmadığını ortaya koyuyor. O halde analize bir göz atalım.

Snopes’e göre, bir kadının ne kadar ruj yuttuğuna dair bir anlaşmaya varılamamış. Söylentiyi farklı şekillerde duymakla beraber, sayı 3 ila 10 pound (Snopes analizi pound üzerinden ele alındığından biz de rakamlara bu şekilde yer vereceğiz.) arasında değişiyor ve bu iddia kulağa düzgün gelse de mantığa uymuyor.

Ortalama bir kadının ömrü boyunca 3 kg ruj yediği iddiası gerçekçi değil

Snopes, verilerin neden akla yatkın olmadığını şöyle açıklıyor;

Markaya göre bazı farklılıklar olsa da, tipik bir tüpte ortalama kullanılabilir ruj miktarı 3 gramdır. Bu nedenle 1 lbs ruj için 151.2 tüp gerekir. Yutulan rujla ilgili bu gerçeğin doğru olması için, ortalama bir kadın, hayatı boyunca yüzlerce ruj tüpünün içindekinin tamamını yutmak zorunda kalacaktı. Söylentilerin parametrelerini 3 ve 10 lbs olarak belirlersek; 454 ila 1512 aralığında bir tüp sayısından bahsediyoruz.

Sıra, bir rujla dudağa ne kadar uygulama yapılabileceğine gelince; bastırılarak uygulandığında dahi, 3 gr, yaklaşık 410 sürüşe tekabül ediliyor. Yani bir rujun bitmesi için onu dudağa 410 kez uygulamak gerekiyor.15-70 yaş aralığı referans alınarak 55 yıllık bir ruj kullanımı 619,920 uygulamaya denk geliyor. Bu da günde 9 ila 31 dudak katmanı demek.

Yani ortalama bir kadının her ne koşulda olursa olsun istisnasız her gün, rujunu 9-31 kez tazelemesi gerekiyor. Ayrıca tüm bu rujları da yutması gerekiyor. Bu da o rujun hiçbir yere bulaşmadığı, bir fincanda leke dahi bırakmadığı, hiç makyaj çıkarılmadığı; hepsinin direkt olarak mideye indiği anlamına geliyor. Ve bu aynı zamanda, ortalama bir kadının yılda 8 ila 27 ruj tüpü satın aldığı ve her seferinde tüm tüpü kullandığı anlamına geliyor. Ancak ortalama kadınlar her yıl, her yıl 8 ila 27 tüp ruj almazlar. Satın aldıkları rujlardan, her tüpün her kalıntısını mümkün olan en son kaydırmaya kadar kullanmazlar. Pek çok kadın satın alırken hayalini kurduğu fakat şimdi kullanmadığı, bir çekmeceye yerleştirilmiş bir avuç ruja sahip olduğunu itiraf edecek. Hatta rengini veya dokusunu artık sevmediği için dolu olan tüpleri bile attıkları bile oluyor. Düzenli olarak uyguladıkları, en sevdikleri rujların dahi bazen kaybolduğu oluyor. Başka bir deyişle, ‘yutulan ruj’ söylentisinin gerçekleşmesi için yani ortalama bir kadının iddia edilen istatistiği yerine getirmesi için gereken yılda 8 ila 27 tüpten çok daha fazla sayıda ruj satın almak zorunda kalacaktı.

Snopes’în analizinde bir başka araştırmadan bahsediliyor. 1990 yılında, Avustralya’nın Canberra kentindeki Ulusal Sağlık ve Tıbbi Araştırma Konseyi tarafından yapılmış ve ortalama bir kadının düzenli bir kullanıcı olduğu takdirde yaşamı boyunca 500 ila 1.500 gram ruj yutmayı bekleyebileceğini iddia edilmiş. Tüp başına 3 gram kullanıldığında bu, 167 ila 500 tüp ruj anlamına gelir; bu da, her bir kalıntısının kullanıcı tarafından yutulması gereken yıllık 3 ila 9 tüpe karşılık gelir.

Eski bir dergi güzellik editörü ve uzun süredir serbest yazar olan Liza Herz, Beauty Geeks adlı sitedeki yazısında konuya ilişkin şu sözlere yer veriyor:

“Bunu yapmak için, 15 yaşından 70 yaşına kadar her gün ruj sürmeniz ve ayda bir tam tüpten geçmek için günde yeterince kez tekrar uygulamanız gerekir. Kim bu kadar ruj kullanır? Tamam, belki Lady Gaga ya da Çöller Kraliçesi Priscilla’daki o adamlar, ama hepsi bu. Aramızdaki en ruj delisi bile sıkılıyor. Hepimizin çantamızın dibinde terk edilmiş ya da banyo lavabosunun altındaki plastik kutularda çürüyen yarı kullanılmış rujlarımız var.”

“Şöyle bir şey var. Yeşil güzellik ürünleriyle ilgileniyorum. Kullandıklarımın zararlı olup olmadığını bilmek istiyorum. Kozmetiklerimde tehlikeli iz maddeleri olup olmadığını bilmek istiyorum. Ama bu “dört kilo ruj” satırını okuduğumda, hemen kapattım ve o kişinin söylediği her şeyin şüpheli veya kasıtlı olarak yanıltıcı olduğunu varsayıyorum ya da bilgisayarlarında hesap makinesi olmadığını. Ya da (çoğu zaman) bana bir şey satmaya çalıştıklarını – kendi makyaj ürünleri gibi.”

Bu iddiayı daha önce bir doğruluk platformu olan Snopes incelemiştir.

Bu sonuca itiraz et