
Görüntülerin Mahsa Amini’nin son anına ait olduğu iddiası
22 Eyl 2022
15:00
Sonuç
- Görüntüler, İran’dan. Ülkede ahlak polisi şiddetine maruz kalan kadınların yaşadığı olayları gösteren bir derlemeden ibaret. Ancak, görüntülerin hiçbirinde Mahsa Amini yer almıyor.
- Videolar, 2018-2022 aralığındaki farklı olayları içeriyor.
- Her videodaki kadın ve olay farklı.
İddia Yayılımı
Mahsa Amini (22), İslami kıyafet kurallarını ihlal ettiği gerekçesi ile 13 Eylül 2022 tarihinde İran’ın Tahran şehrinde ahlak polisi tarafından gözaltına alınmış, 16 Eylül’de ise hayatını kaybetmişti.
Amini’nin polis şiddeti dolayısıyla öldürüldüğü iddiası dolaşıma girerken Tahran emniyeti, bu iddiların asılsız olduğunu bildirdiği bir basın toplantısı düzenledi. Tüm bu olaylar yaşandığı sırada genç kadının son anlarını gösterdiği iddiasıyla bir video kolajı paylaşıldı.
İran’da dün ahlak polisinin ‘saçı görünüyor’ diye döverek öldürdüğü 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin son anları ortaya çıktı pic.twitter.com/vWv7GETwny
— Solcu Gazete (@solcugazete) September 17, 2022
Sosyal medyada ve haber sitelerinde Amini’nin son görüntüleri olarak yayılıma giren görüntüleri inceleyelim.
Kanıt
Söz konusu görüntüler, “Mahsa Amini’nin son anları ortaya çıktı” iddiasıyla paylaşılıyor. Ne var ki video aslında farklı olayları gösteren bir kolaj. Tamamı eski tarihli olan görüntülerin hiçbirinde Mahsa Amini’yi görmek mümkün değil.
İddiaya eklenen videonun kapağında 8 adet fotoğraf görüyoruz. Videonun içerisinde, kapaktaki fotoğrafların dışında 3 görüntü daha var. Toplam 11 görüntüyü tek tek inceleyelim.
Video kapağındaki 8 fotoğraf
1 – 2018 kaynaklarında yer alıyor
2018 tarihli haberlerden takip edebildiğimiz bu fotoğraftaki kişi Mahsa Amini değil. Görüntünün kaynağına buradan ulaşabilirsiniz.
2 – 2019 yılına ait
2. fotoğrafın görüntüleri kapağın yanı sıra kolajı oluşturan videoların içerisinde de yer alıyor. Görüntüler 2019 yılında, Tahran’da gerçekleştirilen bir gözaltından. Şikayet üzerine gidilen parkta üçü erkek ikisi kadın olmak üzere toplam beş kişi tutulanmış. Suçları, polisin emirlerine uymamak, kuralları çiğnemek ve başörtüsünü uygun şekilde takmamak. Fotoğraftaki kişi Mahsa Amini değil.
3 – 2022 temmuzundan
3. fotoğrafın alındığı video, kolaja dahil edilmiş. Görüntüler 2022’nin temmuz ayından. Kızının tutuklanmasını önlemek isteyen anne, devriye arabasının yolunu kesip kızının hasta olduğunu söylüyor. Buna rağmen polis aracı, annenin üzerine sürmeye devam ediyor.
4 – Mayıs 2022’de YouTube’a yüklenmiş
4. fotoğraf, videonun içerisinde de yer alıyor. Görüntüler, 7 Mayıs 2022’de YouTube’a yüklenmiş. Tahran’da bir polis aracının yanlış tesettür sebebiyle görüntülerdeki kadını gözaltına aldığı açıklaması ile paylaşılmış.
5 – 2019 yılındaki olaydan alınmış
Kapakta görülen 5. fotoğraf, 2019 yılından. Sosyal medya ve haber siteleri, görüntülerdeki kadının tesettür kurallarına uymadığı için şiddete uğradığını belirtiyor. Ne var ki fotoğrafın gösterdiği olay eski tarihli ve kadın Mahsa Amini değil.
6 – 2019’da yaşanan bir olayı gösteriyor
6. fotoğrafa ait görüntüler videonun içinde de yer alıyor. Haber kaynakları, videonun 2019’a ait bir tutuklamadan olduğunu belirtiyor.
7 – Ağustos 2022’deki bir olayı gösteriyor
7. fotoğraf, 2022’nin ağustos ayında yaşanan bir olaydan alınmış. Haber kaynaklarında iki iddia mevcut. İddiaların ilkine göre irşad devriye arabasındaki bir kadın araçtan atılmış. Emniyetin iddiasına göre ise karakola götürülmek üzere araca bindirilmesini engellemek için kocasının kolunu tutan kadın, araba hareket edince yer düşmüş. Her iki durumda da görüntülerdeki kadın Mahsa Amini değil.
8 – 2018’in haberlerinde yer alıyor
8. fotoğraf, videonun içinde de yer alıyor. 2018 tarihli haberler, görüntünün ahlak polisinin kadınlara şiddet uyguladığı anları gösterdiğini belirtiyor.
Kapakta olmayıp kolajda yer verilen görüntüler
9 – Haziran 2022’de yaşanan bir olay
Kolajda kapak görselinden hemen sonra gösterilen video, 2022 haziranında YouTube’a yüklenmiş. Açıklama kısmında, ahlak polisinin davranışları eleştirilmiş.
10 – Videodaki kişi Mahsa Amani değil
10. görüntünün tam haline veya ilgili haberlere ulaşamadık. Ancak videoda, araca bindirilmeye çalışılan kadının yüzünü görebiliyoruz. Görünen kişi Mahsa Amini değil.
11 – 2021 yılında yaşanan bir ahlak polisi şiddetini gösteriyor
Son görüntü 2021 yılından. Polisin bir kadına şiddet uygulayarak araca bindirdiği görülebiliyor ancak bu kişi Mahsa Amini değil.
Kolaj, İran’daki kadınların yaşamından bir kesit sunmak için hazırlandı
İddia kaynaklarının kullandığı videonun sonunda Masih Alinejad ismi görülüyor. Gazeteci ve aktivist olan Alinejad, bu kolajı 16 Eylül 2022’de yani Mahsa Amini’nin öldüğü gün ve açıklama kısmına, “Kadınlar ve direniş, İslam Cumhuriyeti’nin insan ve kadın düşmanı hükümetinde yer alacak.” yazarak paylaştı.
Alinejad aynı videoyu daha sonra Instagram hesabı üzerinden de yayınladı.
İran kaynaklarının Mahsa Amini’nin son görüntüleri olarak paylaştığı video
İran’ın resmi haber kaynaklarından İran Press, polis şiddeti sonucu öldüğü iddia edilen Mahsa Amini’nin polis merkezindeki görüntülerini 37 saniyelik bir video olarak yayınladı.
Görüntülerin kısa olmasına tepkiler gelince bu kez 3 dakika 24 saniyelik videoyu “Mahsa’nın polis merkezindeki görüntüsünün tam videosu” başlığıyla yayınladı. Tahran Emniyet Müdürü Sardar Hossein Rahimi, videonun aslının yarım saat olduğunu, tamamının Amini’nin babasına izletildiğini söyledi.