Kız Kulesi’nin yıkıldığı iddiası

Kız Kulesi yıkılmadı, daha önce açıklandığı şekilde restore ediliyor

Aslına bakılırsa Kız Kulesi’nin restorasyonu çalışmalarının başladığı, 2021 yılında yapılan bir basın toplantısı ile açıklanmıştı.

https://www.youtube.com/watch?v=eV-VWMmfh4E

Basın toplantısına, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanı sıra proje danışmanları Prof. Dr. Zeynep Ahunbay ve Han Tümertekin de katılmıştı.

“Kız Kulesi Gözlerini Yeniden Açıyor” başlığıyla düzenlenen toplantıda Mehmet Nuri Ersoy, “Kız Kulesi ile ilgili yapılacak her türlü çalışma, kurulan internet sitesi üzerinden tüm şeffaflığıyla kamuoyuna sunulacaktır.” demişti.

Aynı toplantıda, restorasyonun içeriği ile ilgili bilgi verilirken şunlar sıralanmış:

• Kız Kulesi’nin avlusu üzerindeki çatının kaldırılması ile özgün dendanlar ve seğirdim (beden ve burçlar üzerindeki kısım) yollarının ortaya çıkarılması,
• Sur ve kulenin özgün duvarlarındaki çimento derzlerin temizlenerek Horasan harcı ile yeni derzlerin yapılması,
• Avlu ve dışarıdaki zeminlerin tarihi kayıtlarda tespit edilen özgün malzemesine kavuşturulması,
• Kubbenin karbon liflerle güçlendirilmesi.

Basın toplantısında Nisan 2022’de tamamlanması planlanan projenin  www.kizkulesi.com adresinden adım adım takip edilebileceği açıkça belirtilmiş. Sitede yer alan basın bülteninde tamamlanma tarihi, Ekim 2022 olarak belirtilmiş.

Web sitesindeki görsel ve yazılı kaynaklar ne diyor?

Kız Kulesi’nin restorasyonu için özel olarak açılan web sitesinde, tarihi anıt ile ilgili görsel ve yazılı belgeler, kamuya açık şekilde sunulmuş.

Tanıtım filmi

Sitedeki “Kız Kulesi Restorasyonu” bölümünden işlemleri adım adım takip edebiliyoruz. İnsanları tedirgin eden görüntülerin açıklaması da aslında burada açığa kavuşuyor:

“Çalışmaların başladığı tarihten bugüne kadar, yapının kale avlusu bölümüne 1990’lı yıllarda eklenmiş olan, çelik çatı ve asma kat sökülmüştür. Bununla birlikte yine aynı tarihlerde eklenmiş olan betonarme kısımların sökümleri tamamlanmıştır. Şu anda yapının etrafında görülen askı – kapama iskelesi yapıyı olumsuz iklim koşullarından, statik risklerden korumak amacıyla ve güvenli bir şekilde çalışma ortamını sağlamak üzere yapılmıştır.”

Anıtın restorasyon sonunda nasıl görüneceği de web sitesinde verilmiş

Külah kısmının sökümü 25 Temmuz’da duyurulmuş

Kız Kulesi’nin internet sitesindeki “Güncel Çalışmalar” kısmı incelendiğinde restorasyona dair bilgilendirmelere ulaşılabiliyor.

25 Temmuz 2022’de eklenen açıklamada, 1940’larda yapıya eklenen betonarme bölümlerin sökümünden bahsedilmiş. Kulenin külah kısmının sökümünün de bu aşama dahilinde olduğu belirtilmiş.

Geniş çaplı iki değişiklik:

1- 1943-1944 onarımında kubbe ve fener kısmı sökülüp betonarme tekniğiyle yeniden inşa edilmiş

Restorasyon kapsamında hazırlanan teknik raporda, Kız Kulesi’nin 1943-1944 onarımında ahşap konstrüksiyonlu kubbe ve fener katlarının tamamen sökülüp yerine betonarme tekniğiyle yeniden inşa edildiği belirtiliyor. 

2- 1999-2000 restorasyonunda uygun olmayan müdahaleler yapılmış

Raporda, 1999-2000 yılları arasında gerçekleştirilen restorasyonda, uygun olmayan müdahaleler yapıldığı belirtiliyor. Aynı onarımda 1944 yılında eklenen tüm ilaveler sökülmüş.

2003’te düzenlenen Üsküdar Sempozyumu’nda konuşma yapan Mimar Zehra Öngül, 1999’daki restorasyon ile kulenin doğal ve pitoresk (tablo konusu olabilecek güzellikte) görüntüsünün ciddi şekilde değişime uğradığını belirtiyor. Ada, restorasyon esnasında beton kullanılarak genişletilmiş ve çevresi yaklaşık 40 cm yüksekliğinde parapetle (korkuluk) çevrelenmiş.

Özgül, kale bölümünde ahşap kullanılarak metal elemanlarla desteklenip inşa edilen çatının yapının eski fotoğraf ve dokümanlarla uyuşmayan bir restorasyon yapıldığını belirtmiş. Ayrıca kafe olarak tasarlandığı için daha çok insana hizmet vermek amacıyla kalenin iç bölümüne asma kat inşa edildiğinin de altını çizmiş.

Teknik raporlar, çatının hasar vermeden sökülmesini öneriyor

Restorasyondan önce hazırlanan teknik rapor görüşlerinde, İTÜ’den Dr. Haluk Sesigür ve Prof. Dr. Feridun Çılı’nın, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nden de Dr. Öğr. Üyesi Ömer Dabanlı’nın önerileri var.

Uzmanlar, görüşlerinin ilk maddesinde çatının riskli olduğunu ve kaldırılıp aslına uygun şekilde yapılması gerektiğini belirtilmiş.

Kız Kulesi restorasyonunun proje danışmanı Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, gereken kısmın söküldüğünü doğruladı. 

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü açıklama yayınladı

Kız Kulesi’nin yıkıldığı iddiasının yayılımının hız kazanması üzerine Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Twitter hesabından açıklama yayınladı:

“KAMUOYUNA DUYURU 1940’lı yıllarda kız kulesinde yaşanan yangın sonrasında yapılmış olan betonarme eklenti, alanında uzman isimler olan Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Prof. Dr. Feridun Çılı, Han Tümertekin ile İstanbul Teknik Üniversitesi ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi tarafından hazırlanan yapının depreme karşı dayanımının olmadığına ilişkin raporlar ve yine danışman hocalarımızın kontrollüğünde hazırlanan projeler doğrultusunda evrensel koruma ilkelerine bağlı kalarak külah kısmı yapıdan uzaklaştırılmakta, özgün malzemesine uygun olarak yapılmasına yönelik çalışmalar devam etmekte olup restorasyona ve Kız Kulesine ilişkin tüm belgeler ve gelişmeler https://kizkulesi.com sitesinden tüm halkımızla paylaşılmaktadır.” 

Paylaşımın sonuna da Kız Kulesi’nin tamamlandığında nasıl görüneceğini betimleyen örnek görsel paylaştı. Bu görseli, kizkulesi.com sitesinin açılış sayfasında da görebiliyoruz.

Bu iddiayı Teyit.org ve Malumatfuruş üzerinden de inceleyebilirsiniz.