Keçi dışkısı, Çin’de içecek olarak satılmıyor

13 Ara 2021

17:23

Yanlış

Doğru

Sonuç

Görseldeki aslında ‘inci çayı’ olarak bilinen bir içecek. Son yıllarda ‘bubble tea’ adıyla dünyada popülerleşen Tayvan menşeili bu içecek, tapyoka nişastasından yapılan çiğnenebilir boba incilerinden oluşuyor. Keçi dışkısıyla bir ilgisi yok. Paylaşımdaki keçi görseline inci çayı dijital müdahaleyle sonradan eklenmiş. Öte yandan inci çayını gösteren diğer görseller de Vietnam’daki bir kafenin Instagram gönderisinden alınmış.

İddia Yayılımı

Sosyal medyada bazı Twitter kullanıcıları tarafından bir iddia paylaşıldı. Çokça etkileşim alan bu paylaşımlarda Çin’de popüler olduğu iddia edilen bir içecekten bahsediliyor.

Peki, keçi dışkısının protein açısından zengin olması dolayısıyla Çin’de yüksek talep gördüğünden bahseden bu iddia gerçeği ne kadar yansıtıyor? Öncelikle tersine görsel arama metodu kullanarak bu görselleri arattık ve buna benzer pek çok görselin ‘inci çayı’ olarak da bilinen ‘bubble tea’ ile ilişkilendirildiğini gördük. Öte yandan anahtar kavramlar üzerinden yaptığımız aramalarda keçiyle ilişkili aynı görsellerin yurt dışında da dolaşımda olduğunu fark ettik.

Kanıt

Görseldeki aslında ‘inci çayı’

Ardından söz konusu paylaşımdaki görsellerden üçünün asıl kaynağına ulaştık. Haziran ayındaki bir Instagram gönderisinde rastladığımız görseller, yemek fotoğraflarının bulunduğu bir sayfada, Vietnam’da bulunan Young Tea & Coffee adlı bir mekan etiketlenerek paylaşılmış. Dolayısıyla görseller Çin’den değil, Vietnam’dan.

Instagram gönderisinde yer alan açıklamadaki Vietnamca ‘Trân Châu Trà Sữa’ yazısı ‘İnci Sütlü Çay’ anlamına geliyor. Nitekim mekanın sayfasına girdiğimizde de aynı içeceğin farklı sunumlarla paylaşıldığını görüyoruz.

Öte yandan söz konusu görseller, China Post’un böyle bir içeceğin nasıl tüketileceğine dair müşterilerin kafa karışıklıklarına yer verdiği bir yazısında da kullanmış.

İnci çayı nasıl yapılıyor?

Peki nedir bu inci çayı? O halde detaylara bir bakalım. Boba, inci, kabarcık çayı ve baloncuklu çay gibi farklı isimlerde ifade edilen bu içecek, 1980’li yılların başında Tayvan’da ortaya çıktı. Son yıllarda ‘bubble tea’ adıyla Kuzey Amerika başta olmak üzere dünyanın pek çok yerinde oldukça popüler. Sütlü ve sütsüz olmak üzere pek çok farklı çeşitte yapılan ve genellikle buz konularak soğuk servis edilen farklı aromalardaki bu içecek siyah veya yeşil çaydan yapılıyor. Meyveli çeşitleri de epey popüler. Adını ise içerisinde bulunan çiğnenebilir tapyoka incilerinden alıyor. Bu inciler tapyoka nişastasından yapılıyor. Bu nişasta, 1895-1945 yılları arasında Japon egemenliği döneminde Güneydoğu Asya üzerinden Brezilya’dan Tayvan’a gelen Güney Amerika manyok bitkisinin bir özünden yapılıyor.

Esmer şekerin nişastayla hamur kıvamına getirilmesinin ardından elde edilen açık renkli, sert ve oldukça tatsız olan misket görünümündeki küçük yuvarlar toplar, belli bir süre suda kaynatma, karamelize şurup içerisinde batırma gibi çeşitli aşamalardan geçerek fotoğraflardaki siyah inci görünümüne dönüşüyor. YouTube’ta bu süreci gösteren videolar bulmak mümkün. Özetle tapyoka nişastasından yapılan bu inci toplarının keçi dışkısıyla bir ilgisi bulunmuyor. O halde neden bu içecek keçi dışkısıyla ilişkilendirildi?

Keçi görseline dijital müdahale

Paylaşımdaki keçi görselini tersine arattığımızda görselin inci çayı bardağı bulunmayan versiyonlarına ulaştık. Görsel esasında 2009 yılında YouTube’a yüklenen, bir keçinin dışkıladığı 14 saniyelik bir videodan alınmış.

Dijital müdahaleyle bir bardağın görsele eklendiği versiyona ise 2019 tarihli bir gönderide ulaştık. O tarihten beri görselin mizahi amaçlarla dolaşıma girdiğini ardından Kasım 2021 itibariyle de inci çayıyla ilişkilendirildiği tespit ettik.

Bu iddia, birer doğruluk kontrolü platformu olan Snopes, AFP Fact Check ve Lead Stories tarafından incelenmiştir.

Bu sonuca itiraz et