İkinci dozda farklı Covid-19 aşısı olmak ‘daha iyi koruma sağlıyor’ iddiası

İki dozda iki farklı aşı olmak bağışıklığı güçlendiriyor mu?

Dünya çapında aşı programlarının dayanıklılığını artırmaya yardımcı olacak araştırmalara göre, birinci ve ikinci aşılar için farklı Covid aşılarına sahip olmak virüse karşı güçlü bir bağışıklık oluşturmaya katkı sağlıyor. Oxford Vaccine Group’un Com-Cov aşı denemesi, birinci ve ikinci aşı dozları için onaylanmış COVID-19 aşılarının farklı kombinasyonlarının kullanımını inceliyor. Bu çalışma Oxford Aşı Grubu Baş Araştırmacı Doçent Matthew Snape tarafından yürütülüyor.

Doç. Snape yönetiminde çalışan bilim insanları standart iki aşı Oxford/AstraZeneca veya Pfizer/BioNTech aşısının veya ikisinin bir kombinasyonunun verildiği aşılara karma ve eşleştirme yaklaşımının etkisine baktılar. Çalışma, verilen aşılara bağlı olarak virüse karşı antikor seviyelerinde belirgin farklılıklar buldu. Araştırma sonucunda iki doz Pfizer en yüksek düzeyde antikor üretirken, bir doz Oxford aşısının ardından bir Pfizer güçlendirici neredeyse aynı derecede etkiliydi. Fakat diğer aşı kombinasyonları o kadar etkili değildi. Bir Pfizer aşısı ve ardından bir Oxford güçlendiricisi olanlar, iki Pfizer dozu alanlara göre yaklaşık yedi kat daha düşük antikor seviyelerine sahipti, ancak bu oran iki doz AstraZeneca olan kişilerde kaydedilen antikor seviyelerinden beş kat daha yüksekti.

Com-Cov uygulama nasıl sonuçlar veriyor?

Dört hafta arayla farklı aşı kombinasyonları verildikten bir ay sonra 463 kişinin bağışıklık seviyeleri ölçüldü. Elde edilen diğer veriler üzerinde bağışıklık ölçümü, aşılar 12 hafta arayla uygulandıktan sonra yapılacak. Birleşik Krallık’ta çoğu Covid aşısı sekiz ila 12 hafta arayla uygulanıyor. Farklı iki doz aşılama antikorların virüse yapışıp hücrelere bulaşmasını durdururken, T hücrelerinin enfekte hücreleri bulup yok ettiği gözlendi. T hücreleri bir tür bağışıklık hücreleri ve vücudu istila eden hastalık yapıcı patojenleri veya virüsün bulaştığı enfekte hücreleri tespit edip ortadan kaldırmakla görevliler. Aşıların karıştırılması sonrası ise Oxford aşısı ve ardından Pfizer güçlendiricisi olan kişilerde görülen T hücre aktivitesi ile önemli bir etki gösterdi.

Bilim insanları ne diyor?

Doç. Snape, “AstraZeneca aşısının bir takviye dozu yerine Pfizer’in RNA aşısı ile takviye yaparsanız, bağışıklık sisteminize kesinlikle ekstra bir vuruş yapmış olursunuz” dedi. Prof Sarah Gilbert ve Oxford’dan meslektaşları yürüttükleri bu çalışmadan ötürü kraliyet kulübesine davet edilerek Wimbledon’da ayakta alkışlandılar. Üçüncü doz aşılamanın gerekliliğine dair araştırmalar yürütüldüğünü belirten sağlık alanında yetkili Birleşik Krallık Bakanları, Com-Cov bulgularına göre Oxford/AstraZeneca aşılarının Pfizer güçlendirici ile yapılmasının gelecek günler için etkili bir strateji olabileceği kanaatindeler. Com-Cov denemesi, arz sıkıntısı durumunda Covid aşılarının karıştırılmasının, aynı aşıdan iki doz almak kadar hastalığa karşı koruma sağlayıp sağlayamayacağını görmek için de önemli. Elde edilen bulgulara dayanarak, bilim adamları, Pfizer ve Oxford aşılarının herhangi bir kombinasyonunun, iki doz Oxford aşısından daha güçlü bir bağışıklık tepkisi sağladığına söylüyorlar.

AstraZeneca aşısının vücutta kan pıhtılaşmasına yol açabildiğinin açıklanmasının ardından birçok ülkede aşının belirli yaşın altındaki kişiler için kullanımı askıya alındı. Fransa Yüksek Sağlık Otoritesi, Covid-19’a karşı AstraZeneca aşısının ilk dozunu alan 55 yaşın altındaki kişilere ikinci doz için Pfizer/BioNTech ve Moderna gibi mRNA aşısı yapılmasını tavsiye etti. Söz konusu açıklamanın “mantıklı” olduğunu vurgulayan Fransa Sağlık Bakanı Olivier Veran, en az 530 bin kişiyi ilgilendiren kararın resmi gazetede yayımlanacağını bildirdi. İspanya’da 600’den fazla kişinin katılımıyla gerçekleşen araştırma da insanların hem Oxford-AstraZeneca hem de Pfizer-BioNTech COVID-19 aşılarıyla aşılamasının SARS-CoV-2 virüsüne karşı güçlü bir bağışıklık kazanmalarını sağladığını doğruladı.