Görüntülerin Hawaii’deki orman yangınlarını gösterdiği iddiası
15 Ağu 2023
17:37
Sonuç
- Hawaii ile ilişkilendirilen yangın videosu, Haziran 2022’de Cleveland’da çekilmiş.
- Hawaii merkezli yangınların gökyüzünden ‘lazer ışını’ yoluyla çıkarıldığı iddiasıyla paylaşılan görüntü ise Mayıs 2023’te Şili’de bir trafo patlamasını gösteriyor. Yangın çıkarabilecek güçte bir lazerin bilimsel olarak insan gözüyle görülmesinin mümkün olmadığı biliniyor.
İddia Yayılımı
ABD’nin Hawaii eyaletine bağlı en büyük adalardan biri olan Maui’deki orman yangınları dünyanın gündeminde. Resmi kurumlar tarafından yangın sebepli çok sayıda can ve mal kayıplarının yaşandığı bildirildi. Hawaii Valisi Josh Green’in açıklamasında, bölgedeki yangınların 10 gün kadar sürebileceğini belirtti.
Maui’deki orman yangıları devam ederken sosyal medyada da gündem ile alakalı bilgi kirliliği tıpkı yangın gibi hızla artıp kontrolden çıkmakta.
Doğrula olarak internette yangın ile alakalı yayılan bazı şüpheli görüntüleri araştırdık.
Kanıt
Görüntülerin ilki X’te bir kullanıcı tarafından paylaşıldıktan sonra 489 bin görüntülenme almış. İlgili videonun açıklamasında şu ifadelere yer verilmiş:
“Hawaii’deki yangından çok ilginç görüntüler paylaşılıyor. Alevler beton zemin üzerinde hareket ediyor. Bu şekilde hareket eden alev gördünüz mü?”
Öncelikle olayı tarif eden bazı anahtar kelimelerle Google’da arama yapıyoruz ancak anlamlı bir bulguya ulaşamıyoruz. Ardından videodan bir ekran görüntüsü alarak tersine görsel arama yöntemi ile tarıyor ve bazı bulgulara erişiyoruz.
Görüntüler 2022’de Cleveland’da kaydedilmiş
Aramalarımız sonucunda görüntülerin eski tarihli olduğunu görüyoruz. Fox 8’in haberine göre ilgili yangın, ABD’nin Ohio eyaletine bağlı Cleveland şehrinde gerçekleşmiş. 18 Haziran 2022 tarihli haberde Cleveland itfaiye teşkilatının, olayın aslında bir malç yatağında çıkan küçük bir yangından kaynaklandığını, kuvvetli rüzgarların alevlerin ve közlerin diğer malç yataklarına yayılmasıyla yangının oluştuğunu söylemişler.
Cleveland İtfaiye Sözcüsü Mike Norman Fox 8’e olayla alakalı şu bilgiyi vermiş:
“Sigara için için yanar. Bilirsiniz malç da bir çeşit talaştır ve haliyle bir yakıttır. Birkaç sıcak günün ardından eminim ki malç iyice kurumuştur. Yani sigara burada tutuşturma kaynağı olur, malç da yakıt… Sonra rüzgar… Bilirsiniz, rüzgar ateşi yönlendirir ve sürekli besler bu sebeple yangın oldukça hızlı yayılır.”
Sonuç olarak videonun güncel Hawaii yangınında kaydedilmediğini anlıyoruz.
Video mayıs ayında Şili’de kaydedilmiş
Bir diğer görüntü de, yangının bir tür “lazer” ile başlatılması ile alakalı bir komplo üzerine. Söz gelimi teoriye göre yangının insansız hava aracı (İHA) veya uçakla gökyüzünden bir lazer ışını ile başlatıldığı iddia ediliyor. Görüntüleri aynı yöntemle araştırdığımızda bilginin gerçek olmadığı anlaşılıyor.
Hawaii’deki orman yangınları ile ilişkilendirilen görüntüden ekran görüntüsü ile tersine aratıyor ve bu görüntünün Şili’nin başkenti Santiago’nun Maculi bölgesinde kaydedildiğini öğreniyoruz. Haber kaynakları, mayıs ayında gerçekleşen olayda, bir trafonun patladığını bildiriyor.
Associated Press’in haberine göre, Santiago de Chile Üniversitesi’nde elektrik mühendisliği profesörü olan Humberto Verdejo, istasyona o gün şiddetli rüzgarların bir ağaç dalının trafodaki elektrikli ekipmana çarparak patlamayı tetiklemiş olabileceğini söylüyor.
Şilili muhabir Javiera Salazar, patlama esnasında ortaya çıkan ışın görüntüsünün ise kamera lensine düşen bir yansımanın sebep olduğu şeklinde yorumluyor.
AP’nin ulaştığı Kolorado Üniversitesi Ulusal Güvenlik Girişimleri Merkezi Direktörü Iain Boyd, bahse konu olan ışın kızılötesi olacağından gözle görülemeyecğini, bunun yanında böylesi güçte bir enerji silahı ciddi oranda enerji gücü gerektirdiğinden gökyüzünden ateşlemenin mümkün olmayacağını belirtiyor.