Ganalılar boşanmaya gelinlik ve damatlıkla gitmiyor

4 Kas 2021

13:41

Yanlış

Doğru

Sonuç

Fotoğraf, Gana’da bir boşanma salonundan değil. Bir kilise düğünü öncesinde dua eden çiftlerin yer aldığı kare, Uganda’daki Lacekocot Kampı’nda çekildi. Duvardaki Fransızca ‘Boşanma Salonu’ yazısı fotoğrafa sonradan eklenmiş.

İddia Yayılımı

Sosyal medyada bir Twitter kullanıcısı tarafından bir iddia paylaşıldı.

Gelinlik ve damatlık giymiş çiftlerin bir mekanda oturdukları görünen fotoğrafın yer aldığı paylaşımda, Gana’da mahkemeye boşanmak için giden çiftlerin evlendikleri günkü gibi giyinmek zorunda oldukları belirtiliyor.

Aynı iddia farklı söylemlerle yıllardır dolaşımda

Nitekim iddia, yıllardır dolaşımda. Pek çok eski tarihli paylaşıma rastladık. Bu paylaşımlarda aynı iddia, farklı söylemlerle paylaşılmış. Kimi paylaşımlarda, bu durumun sebebinin uyulması gereken yasalar olarak gösterilirken; kimilerinde de gelenekler olduğu iddia edilmiş. Ayrıca görsellerdeki bariz bir farklılık da göze çarpıyor. Bazı fotoğraflarda duvarda ‘boşanma salonu’ anlamına gelen Fransızca bir yazının olduğu göze çarparken; bazılarında da duvarda bir şeyin yazmadığı görülüyor. Dolayısıyla aynı fotoğraf karesinde yer alan bir detay paylaşımdan paylaşıma farklılık gösteriyor.

Peki orijinal olan kare hangisi? Öte yandan söz konusu iddia gerçeği ne kadar yansıtıyor? Bunu anlayabilmek için öncelikle tersine görsel arama yaptık.

Kanıt

Fotoğraf, Uganda’daki bir kampın kilise düğününden

Yaptığımız araştırmalarda fotoğrafın orijinaline ulaştık. Alamy adlı bir stok görsel sitesinde yer alan fotoğraf, Becky Matthews tarafından 2009 yılında Uganda’da çekilmiş. Buradan fotoğrafın hikayesine dair pek çok bilgiye ulaşabiliyoruz. Uganda’nın Pader bölgesinde yer alan Lacekocot IDP Kampı’nda altı Acholi çiftinin grup düğünü için kilisede toplananlara dair bir fotoğraf dizisinde yer alan bu kare, düğün öncesi dua eden üç çifti gösteriyor.

Düğünden diğer kareleri de görmek mümkün.

IDP(Internally displaced person) kampı, kendi ülke sınırları içerisinde yerinden edilmiş kişilerin kaldığı bir kamp olarak tanımlanıyor. Lacekocot kampında ise Kuzey Uganda’da 1987’de başlayan çatışmalardan etkilenen Acholi halkı kalıyor.

Görüldüğü üzere fotoğrafın orijinalinde duvarda Fransızca bir yazı bulunmuyor. Dolayısıyla bu yazının görsele sonradan eklendiğini söyleyebiliriz. Nitekim Uganda’nın resmi dili İngilizce. Yani resmi bir kurumun isminin Fransızca olarak yazılması pek olası görünmüyor. Peki Uganda’da bir kilise düğünü nasıl oldu da Gana’da boşanma konusu ile ilişkilendirildi?

İddia ilk kez mizahi amaçla paylaşıldı.

Fotoğrafın duvar yazısı eklenmiş haline 2016 yılında AfrikMag adlı Fransızca yayın yapan bir ‘Haber ve Eğlence Medyası’nın içeriğinde rastladık. Burada ismini belirtmedikleri bir Afrika ülkesinde boşanan çiftlere alışılmadık bir prosedür uygulanacağından ve bunun bir hakimin fikri olduğundan bahsediliyor. Bu prosedür, çiftlerin boşanırken düğündeki giydikleri kıyafetleri giymesi. Böylelikle amaç, çiftlerin düğün günlerini akıllarına getirerek nostaljik duygular uyandırmak ve belki de boşanmadan vazgeçmelerini sağlamak. Ancak elbette ki bu içeriğin haber değeri taşımadığını söyleyebiliriz.

Ardından 2018 yılında There is News adlı ‘gerçek değil ama çok komik’ sloganıyla içerik üreten bir mizah sitesinde benzer bir iddianın bu kez Gana ülkesinin ismi verilerek yayımlandığını gördük. İçerikte, Ganalıların boşanmak için mahkemeye evlilik günündeki giyindikleri ile gitmek zorunda oldukları yazılı. Ancak bunun da yine aynı şekilde haber değeri taşımadığı, mizah içerikli bir site olduğunu ve sorumluluk reddi beyanı taşıdığını da belirtelim. Nitekim bu içeriğin ardından fotoğrafın bu iddiayla bağdaşarak yayılıma girdiğini görmek mümkün.

Gana’da böyle bir prosedür uygulanmıyor

1971 Evlilik Nedenleri Yasası (367 Yasası), Gana’daki mevcut boşanma yasasını düzenlemektedir. Buradaki boşanma prosedürünü incelediğimizde herhangi bir kıyafet kuralından bahsedilmediği görülüyor. Ayrıca anahtar kavramlar üzerinden yaptığımız araştırmalarda Gana’da böyle bir geleneğin olduğuna dair bir bilgi bulamadık.

Bu iddia daha önce, birer doğruluk platformu olan AFP Fact Check, Snopes, Teyit ve NM Fact Checker tarafından incelenmiştir.

Bu sonuca itiraz et