Fotoğraftaki gök cismi Satürn değil Ay

28 Oca 2022

10:57

Yanlış

Doğru

Sonuç

Fotoğraf, Mart 2020’de Francisco Sojuel tarafından paylaşıldı. Sojuel, paylaşımın açıklama kısmına “Ay’ın Satürn gibi giyindiği gece” açıklamasını yazdı.
Bilimsel olarak Satürn’ün çıplak gözle bu kadar yakın görünmesi mümkün değil.

İddia Yayılımı

Sosyal medyada birbirinden etkileyici fotoğraflar görmeye alıştık. Peki bunları beğenmeden önce gerçekliğini ne kadar sorguluyoruz? Örneğin bir sayfa sizinle Satürn’ün fotoğrafını paylaştığında durup araştırıyor musunuz?

Gökyüzü fotoğrafçılığında paylaşılan görsellerin, dijital ortamda manipüle edildiğine sıklıkla şahit oluyoruz. Son zamanlarda sosyal paylaşım sitelerinde çokça gördüğümüz Satürn fotoğrafında, ‘dijital dokunuşların’ olup olmadığı konusunda birçok kullanıcının aklında soru işareti olduğunu fark ettik.

Birçok sayfa tarafından “Satürn’ün kaydedilen bir görüntüsü…” açıklaması ile paylaşılan bu fotoğrafı inceledik.

Kanıt

Satürn değil, Ay

İlk olarak görseli tersine görsel arama tekniği ile taradığımızda NASA’nın o güne özel astronomik fotoğraflar paylaştığı apod.nasa sitesini bulduk. Sitede, fotoğrafı çeken kişinin ismi verilmiş. Açıklama kısmına ise fotoğrafın ilk bakışta Satürn gibi görünse de aslında Ay olduğu yazılmış.

İkinci adım olarak NASA’nın referans gösterdiği Francisco Sojuel’in Instagram hesabını inceledik. 12 Mart 2020’de, ’24 Aralık 2019’da çekildiğini belirten not ile paylaşılan orijinal gönderiye ulaştık. Sojuel, paylaşımın açıklama kısmına şunları yazmış:

“Ayın Satürn gibi giyindiği gece. Uzaktan bakınca “Ay’ın çevresindeki, bir asteroit halkası mı?’”diye merak edebilirsiniz. Bu Hilal evresindeki ayın kıyafeti, ince bir sirrostratüs bulutu. Bulutun ay ile etkileşime girme şekli, etraftaki yıldızlardan rol çalarak eşsiz bir görüntü yaratır. Ayın altında ne mi var? Pacaya Yanardağı ve Guatemala Yaylalarının loş silüeti. 24 Aralık 2019’da şafak vakti çekildi.”Sojuel’in paylaştığı fotoğrafın açıklama kısmına eklediği web sitesini inceledik. İspanyol fotoğrafçının, Guatemala gezisinde çektiği diğer fotoğrafların olduğu bazı fotoğraflar olduğu da görülüyor. Diğer fotoğraflar sojuelphotos.com sitesinden görüntülenebilir.Aramamızı sonuçlandırmadan önce fotoğrafın ne zaman çekildiğini doğrulamak için Forensically‘yi kullandık. Forensically’de fotoğrafın çekildiği tarihten kullanılan fotoğraf makinesinin teknik değerlerine kadar öğrenmek mümkün.Satürn’ün iddia edildiği gibi çıplak gözle görünmesi mümkün değil. NASA tarafından yayınlanan fotoğrafa bakacak olursak gezegenleri dünyadan nasıl görebileceğimiz fikri aydınlatılmış olur.Tersine arama ile başladığımız fotoğraf doğrulamamız NASA’nın ve orijinal fotoğrafı çeken kişinin açıklamaları ile doğrulandı ki elimizdeki, yalnızca güzel bir zamanlama ile çekilmiş Ay.

Bu sonuca itiraz et