Fotoğrafların Afganistan’ın 60’lı ve 70’li yıllarını gösterdiği iddiası
16 Ağu 2021
12:28
Sonuç
1. fotoğraf 60’larda Afganistan’ta değil, Life Dergisi’nin fotoğrafçısı Allan Grant tarafından Los Angeles’taki Wilshire Boulevard’da çekilmiştir. 2. fotoğraf Afganistan’da değil, İran’da çekilmiştir. Fotoğraf, 1971 yılında Tahran Üniversitesi’nde öğrencileri göstermektedir. 3. fotoğrafın Afganistan’ın 70’li yıllarını gösterdiği iddiası doğru. Fotoğraf, 1972 yılında Laurence Brun tarafından Afganistan’ın Kabil şehrinde çekilmiştir.
İddia Yayılımı
Sosyal medyada siyasi değişikliklerin kadınlar üzerindeki etkisini göstermek adına bazı paylaşımlar yapılıyor. Bu paylaşımlarda 1960’larda Afganistan’da çekildiği iddia edilen fotoğraf yer alıyor.
Fotoğrafın ilk paylaşımı Facebook’ta 2018 yılında gerçekleşmiş. İlgili fotoğraf şu ana kadar 11 bin paylaşım almıştır. Görseli arattığımızda ise kaynağı 2011’e kadar uzanıyor.
Bir diğer paylaşımda ise fotoğrafın 1970’li yıllarda Afganistan’ın başkenti Kabil’de çekildiği ve Afgan kadınlarını gösterdiği iddia edilmiş. Peki, fotoğraf ne zaman kim tarafından çekildi? Tersine görsel arama metoduyla araştırma yaptığımızda bu fotoğrafa Getty Images adlı sitede rastladık.
Kanıt
Fotoğraf Afganistan’dan değil, Los Angeles’tan
Fotoğrafın sağ köşesinde görüldüğü üzere Life Dergisi’nin fotoğrafçısı tarafından çekilmiş. Derginin fotoğrafçısı Allan Grant, fotoğrafı Los Angeles’taki Wilshire Boulevard’da çekmiştir.
Başka açılardan çekilmiş halleri de mevcut
Fotoğrafın siyah-beyaz halleri ve farklı açılardan çekilmiş versiyonları da bulunuyor.
Fotoğrafların daha fazlasına buradan ulaşabilirsiniz.
Fotoğraflara detaylı bir şekilde bakıldığında Beverly Hills’in 1950’li yıllarda meşhur olan ‘Amelia Gray’, ‘Estelle Allardale’ gibi butikler görülüyor. Hatta Los Angeles’in tarihi fotoğrafları da aynı caddede çekilmiş. İçinde bu fotoğrafın da yer aldığı siyasi hayattaki değişikliklerin kadınlar üzerindeki etkisini gösterdiği iddia edilen fotoğrafları 2018 yılında teyit.org da analiz etmiş.
Yine aynı şekilde sosyal medyada bir başka fotoğrafın daha 1970’li yıllarda Afganistan’da çekildiği iddia edildi.
Fotoğrafı tersine görsel arama metodu kullanarak arattığımızda bu fotoğrafın İran’daki İslam devrimi ile bağdaştırıldığını görmek mümkün.
Fotoğraf, Afganistan’dan değil İran’ın Başkenti Tahran’dan
Fotoğrafın kaynağını araştırdığımızda ise fotoğrafın Kaveh Farrokh adlı internet sitesinde “Eski Tahran: 1960’lar ve 1970’ler” başlığı altında paylaşıldığını gördük.
Fotoğrafın başlığında yer alan detaylarda da görebileceğimiz üzere fotoğrafın 1971 yılında Tahran Üniversitesi’ndeki öğrencileri gösterdiği ortaya çıkmaktadır. Sonuç olarak bu fotoğrafın Afganistan’da değil, İran’da çekildiğini görüyoruz.
Bu iddia bir doğrulama platformu olan AFP ve Doğruluk Payı tarafından daha önceden incelenmiştir.
Fotoğraf, Afganistan’ın başkenti Kabil’den
Söz konusu görselin açıklamasında yer alan bilgilere göre fotoğrafın 1972 yılında Laurence Brun tarafından Kabil’de çekildiği ortaya çıkıyor. Açıklamada “Afganistan’da kadınlar, 1972: Kabil şehrinde sokakta yürüyen mini etek giyen genç öğrenciler” ifadelerinin yer aldığını görüyoruz.
Fotoğrafa ilişkin tartışmalar
Fotoğraf, geçmiş yıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nin Afganistan’daki varlığına ilişkin yapılan tartışmalar sırasında sosyal medyada dolaşıma sokulmuştu. The Washington Post’un Ağustos 2017’de yayımladığı haberine göre; bu görselin, batılı normların Afganistan’da daha önce de var olduğunu, tekrardan geri dönebileceğini göstermek ve Afganistan’daki askeri varlığın sürdürülmesinin değerli olduğunda ilişkin ABD Başkanı Donald Trump’ı ikna etmek için kendisine gösterildiği açıklandı.
Buna ilişkin olarak fotoğrafın sosyal medyada çokça paylaşılmasının ardından, Afganistan’ın 1970’li yıllardaki yaşam tarzını gerçekçi bir şekilde yansıtıp yansıtmadığına ilişkin pek çok tartışma gündeme gelmişti. Afgan gazeteci Ali M. Latifi’nin BuzzFeed News’e verdiği bir demeçte, bahsi geçen fotoğraftaki giyim tarzına ilişkin “Birkaç şehirde ayrıcalıklı insanların çok küçük bir yüzdesiydi.” diyerek fotoğrafın o dönemin yaygın giyim tarzını yansıtmadığını belirtmişti.
Bu iddia bir doğrulama platformu olan Snopes ve Doğruluk Payı tarafından daha önceden incelenmiştir.