Fotoğraf Türkiye’den değil

26 Tem 2021

10:59

Yanlış

Doğru

Sonuç

İddiaya konu olan görsel Kars’ın Digor ilçesine değil, İtalya’nın Palmanova şehrine aittir.

İddia Yayılımı

Bazı Instagram sayfaları geçtiğimiz birkaç gün içinde ‘yıldız şehir’ fotoğrafları paylaşarak bunların Türkiye’nin çeşitli şehirlerini gösterdiğini iddia ettiler. Daha önce de yine bir yıldız şehir fotoğrafı paylaşılarak bunun Aydın’ın Atça beldesine ait olduğu iddia edilmişti. Doğrulukpayı ve Teyit.org da bu iddiayı değerlendirmişlerdi. En son ise bir instagram sayfası benzer bir fotoğraf paylaşarak görselleri yerin Kars’ın Digor ilçesine ait olduğunu savundu.

Peki bu iddia ne kadar gerçeği yansıtıyor? Resimdeki şehirlerin ilginç şekillerinin arkasındaki hikaye nedir? Ve bu şehirlere Avrupa’da sıkça rastlanırken neden Türkiye’de görülmez?

Kanıt

İddia yanlış

Görselde yer alan ve yıldız şeklinde planlandığı görülen şehir Kars’ın Digor ilçesi değil. Görsel, Kuzey İtalya’da yer alan 5422 nüfuslu Palmanova’ya ait.

Yıldız Şehirler ilk nasıl ortaya çıktı?

“Yıldız şehirler” Rönesans Avrupa’sının bir ürünü. Erken modern Çağ olarak adlandırılan dönemde hızla gelişmekte olan top ve ateşli silahlara direnmek üzere 16. Ve 17. yüzyılda tasarlandılar. İtalya’da başlayan trend hızla kıtanın diğer bölgelerine de yayıldı. Ortaçağların yüksek tepelere inşa edilen duvarları toplar savaş alanlarına hakim olana kadar revaçta olmaya devam ettiler. Fakat ne zaman ki 15-16. yüzyıllarda top başta olmak üzere ateşli silahlar Avrupa’ya hakim oldu, artık bu kaleler sahiplerine güven vermez oldular. Bu sebeple top ateşine daha dayanıklı kaleler inşa etme yoluna gidildi.

Toplara ilk teslim olan şehirlerden Lizbon (1384)

Yıldız Şehirler nerelerde yaygın?

Bu tür şehirler 15. ve 16. yüzyılda inşa edildiler. Haliyle güvenliğe en çok ihtiyaç duyulan yerlerde, büyük devletlerin çatışma alanları içerisinde bu tür şehirler yükseldi. Bunlar Fransa Krallığı ve Alman İmparatorluğu arasındaki Belçika ve Hollanda gibi ülkeler ve Ren bölgesi idi. Yine görselde yer alan Palmanova Şehri ise Venedik tarafından dükalığın doğu sınırını korumak üzere 1593 yılında yapıldı.

Peki bu tür şehirler neden Türkiye’de görülmez?

Bu şehirlerin Avrupa’da yükselmesinin sebebi mimari-estetik kaygılar değil güvenlik endişesiydi. Bugün Türkiye toprakları içerisinde kalan araziler ise bu tür şehirlerin yükseldiği 16-17. yüzyıllarda Güvenlik endişesi taşımıyordu. Doğuda ana rakip İran’ın içlerine kadar gidilmiş bir ve sınırlar Zağros dağları hududunda seyrediyordu. Batı da ise Osmanlı Kuvvetleri Avusturya içlerine ilerliyorlardı. Yani Osmanlı’nın bu tür kaleleri özellikle bugünkü Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisine inşa etme ihtiyacı yoktu.

Naarden (Hollanda)

Bir savunma harikası olan bu yıldız şehirin 1566-1648 Hollanda İsyan’ında yapılmış olduğuna şaşırmamak gerekir. Bu dönemde hızla protestanlaşan Hollandalılar hızla bağnazlaşan Katolik İspanyollara karşı bağımsızlık mücadelesi veriyorlardı. Öyle ki liderleri Sessiz William savaşın umutsuz gidişatına rağmen su kanalları ve yıldız şehirler sayesinde İspanyollara karşı başarılı şekilde direnen bu şehirlere hitaben:

“İşte görüyorsunuz Tanrı’nın insanlarımızı nasıl mucizevi bir şekilde nasıl koruduğunu”

William’ın insanlarını koruyan tanrı mıdır bilinmez ama bu yıldız şehirlerin Hollanda’nın bağımsızlığını kazanmasında oynadığı rol muazzamdır.

Sonuç olarak Instagram sayfasında paylaşılan görseldeki şehrin Kars’ın Digor ilçesine ait olduğu iddiası doğru değil. Görsel İtalya’nın Palmanova şehrine ait.