Everest’e tırmanan kadının vegan olduğu için hayatını kaybettiği iddiası

‘Veganların her şeyi yapabileceğini kanıtlamak’ için Everest’e tırmanmış

Söz konusu iddianın bazı yayılım paylaşımlarında ‘veganların güçsüz olmadığını’ kanıtlamak amacıyla Everest’e tırmanan kadının ismine de yer verilmiş. Maria Strydom ismiyle internet taraması yaptığımızda Mayıs 2016’da yayınlanan haberler çıkıyor.

Bu haberler 34 yaşındaki Avustralyalı akademisyen Maria Strydom’un Everest’e tırmanırken hayatını kaybettiğini yazmış ve hikayesinden bahsetmiş. Çoğunlukla Strydom’un Everest’e birlikte tırmandığı eşinin röportajına yer veren haberlerde, Avustralyalı akademisyenin hayatını nasıl kaybettiği detaylarıyla anlatılıyor.

Avustralya’nın Melbourne şehrinde Monash Business School’da  akademisyen olan Maria Strydom’un Everest’e tırmanırken amacının veganlığın bir engel olmadığını göstermek olduğu doğru. The Washington Post’un ilgili haberine göre, Strydom Monash’ın blogunda yaptığı bir röportajda, insanların veganların yetersiz beslendiği ve zayıf olduğu konusunda çarpık bir fikre sahip olduklarını belirtmiş ve yedi zirveye tırmanarak veganların her şeyi yapabileceğini kanıtlamak istediklerini eklemiş.

Sebebi veganlık değil, irtifa hastalığı

Strydom ve eşi Robert Gropel amaçları doğrultusunda beraber dünyanın en yüksek zirvesine tırmanmak üzere 8000 metre ve üzeri konusunda uzmanlaşan ve etkinliklerini Himalayalar’da düzenleyen Nepalli kuruluş Seven Summits Treks’i seçmiş.  Maria Strydom eşine tırmanışa devam edemeyeceğini söylediğinde çift, hali hazırda 8000 metrenin üzerindeymiş. The Guardian, 8000 metrenin üzerinde ek oksijenle bile hayati risklerin önemli ölçüde arttığını yazmış. Bu bölgede kanın kalınlaştığını, bunun da susuzluk ve eforla birleştiğinde irtifa hastalığını tetikleyebileceğini, akciğerde ve beyinde ölümcül bir sıvı birikimine neden olabileceğini eklemiş.

Havacılık Tıbbi Derneği’ne göre, yüksek irtifalarda basınç azaldığı için oksijen moleküllerinin parsiyel basıncı da azalıyor ve bu da vücudun oksijene duyarlı dokularının oksijensiz kalmasına neden oluyor. Dernek, 2400 metreye kadar olan irtifalarda ciddi problemler görülmezken 2400 metreden sonra baş ağrısı, beyin ödemi, koma ve ölüme kadar giden oksijen yetmezliği vakaları görülebileceğini de ekliyor.

İrtifa hastalığının bir görünümü olan akut dağ hastalığı için, Havacılık Tıbbi Derneği, belirtilerinin grip veya karbondioksit zehirlenmesine benzediğini belirtiyor. Baş ağrısı, halsizlik, bulantı, kusma, baş dönmesi, yatma isteği gibi basit sayılabilecek semptomlar daha yükseklere çıkıldığında veya yükseklerde daha uzun süre kalındığında akciğer veya beyin ödemine yol açarak kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanabiliyor. Ayrıca bu hastalığın kişilerin beslenme şekilleriyle bağlantılı olarak etki ettiğine dair herhangi bir bilgi yok. 

Seven Summit Treks’in operasyon müdürü Furtengi Sherpa da vegan dağcının zirveye çıkan son bölgeye geçtiklerinde irtifa hastalığına yakalandığını söylemiş.

Sonuç olarak eşi Robert Gropel ile beraber ‘veganların her şeyi yapabileceğini kanıtlamak’ üzere Everest’e tırmanırken hayatını kaybeden Maria Strydom, irtifa hastalığı dolayısıyla beyninde sıvı biriktiği için hayatını kaybetmiş; vegan olduğu için değil.

Daha önce Everest’in zirvesine tırmanmış veganlar var

Kuntal Joisher, 2021’de Redbull aracılığıyla kaleme aldığı yazısında, bir vegan dağcı olarak ‘bir veganın dayanıklı bir atlet olmak için gerekli kas geliştirici proteinden yoksun olduğu yanılgısından’ bahsetmiş. Everest’e tırmanmaya karar verdiğinde, başarısız olması halinde beslenme şeklinin suçlu gösterileceğini bildiğini ifade etmiş. Ancak 2016’da Everest’in zirvesine çıkan kayıtlı ilk vegan olmuş.

Veganların zirvelere tırmanabileceklerinin bir diğer örneği ise, bu başarıyı yakın zamanda yakalamış olan Prakriti Varshney. 7 Mayıs 2022’de Everest yolculuğuna başlayan Varshney’in zirveye ulaşması beş gün sürmüş ve Hindistan’ın Everest’e tırmanan ilk vegan kadını olmuş.

İddia daha önce Teyit tarafından incelendi.