Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Satın alma paritesine göre dünyada birinci, Avrupa’da dördüncüyüz” dediği iddiası

Erdoğan ne dedi?

AK Parti genel başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 28 Ekim günü Ankara Spor Salonu’nda gerçekleştirdiği Türkiye Yüzyılı tanıtım toplantısında bir konuşma gerçekleştirdi. Konuşmasının bir bölümünde Türkiye’nin satın alma gücü paritesine göre ekonomik büyüklüğünden bahsetti. Ancak konuşmasının bu kısmı CNN Türk ekranına hatalı yansıdı.

Erdoğan, konuşmasında iddia edildiği gibi “Satın alma gücü paritesine göre ülkemizi dünyanın en büyük 1’inci, Avrupa’nın 4’üncü büyük ekonomisi konuma çıkardık” demiyor. Erdoğan konuşmasında şu sözleri aktarıyor:

”

Satın alma gücü paritesine göre ülkemizi dünyanın en büyük 11’inci, Avrupa’nın 4’üncü büyük ekonomisi konumuna çıkardık.

“

Erdoğan, konuşmasında satın alma gücü paritesine göre Türkiye’nin 11. sırada olduğunu ifade ediyor. Bu söylemi araştırıldığında Global Fire Power’ın raporuna ulaşılıyor.

Satın alma gücü paritesi

Satın alma gücü paritesi ülkeler arasında fiyat farklılaşmasını ortadan kaldıran bir para birimi dönüştürme oranıdır. Fiyat düzeyi farklılıklarını ortadan kaldırarak farklı para birimlerinin satın alma güçlerini eşitleyen bir değişim oranını ifade ediyor. Satın alma gücü paritesi ülkeler arasındaki verileri ortak bir birime dönüştürerek daha gerçekçi bir karşılaştırma sonucu elde edilmesini sağlar.

İktisatçı Mahfi Eğilmez’in örneğinden giderek açıklayalım. Türkiye’de domatesin kilosu 2 TL iken Amerika’da 2,5 dolar olsun. Bu durumda aylık geliri 10.000 dolar olan bir Amerikalı yaklaşık 4000 kg (10.000/2,5) domates alabilir. Aynı miktarda domates almak isteyen bir Türk’ün gelirinin 8000 lira olması yeterlidir. Bu durumda 1 dolar 1,8 liraya eşit oluyor ve Amerikalı’nın geliri 18.000 (10.000 x 1,8) liraya eşitlenirken Türk’ün geliri ise 4445 (8000/1,8) dolara eşitlenir.
Bu varsayımda bir Amerikalı Türkiye’ye gelip parasını TL’ye çevirir ve domates almak isterse 9000 kg (18.000/2) domates alabilir. Aynı şekilde bir Türk Amerika’ya gidip parasını dolara çevirir ve domates almak isterse 1778 kg (4445/2,5) domates alabilir.
Bu iki kişi de kendi ülkelerinde satın alma gerçekleştirdiğinde 4000 kg dometesi Amerikalı 10.000 dolara Türk ise 8000 liraya almaktadır. Satın alma paritesi ise şu şekilde formüle edilmektedir:

(Türkiye/ABD)= 2/2,5 = 0,8 TL/dolar

Bu pariteye göre 1 kg domates Amerika’da 1 dolarken Türkiye’de ise 0,8 liradır.