E-Devlet’ten isim değişikliği uygulaması sığınmacıları kapsıyor mu?

e-Devlet üzerinden yapılan ad ve soyadı değişikliği kimleri kapsıyor?

Söz konusu iddiaya ilişkin T.C. İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık işleri Genel Müdürlüğü tarafından 22 Ağustos’ta  yapılan yazılı açıklama kapsamında, “Genel ahlaka uygun olmayan, gülünç olarak değerlendirilen, yazım ve imla hatası olan” ad  ve soyadlarında e-Devlet üzerinden başvuruda bulunabileceği bilgisi paylaşıldı. Buna ek olarak başvuru sürecinin 24 Aralık 2022’ye kadar devam edeceği belirtildi.

Nüfus Hizmetleri  Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle İl ve ilçe idare kurulu kararıyla, vatandaşların bir kereye mahsus mahkeme kararı koşulu bulunmadan uygulamadan yaranabildiği açıklandı. Twitter’dan paylaşılan bilgilendirme metninde, İl ve ilçe idare kurulu kararıyla ad ve soyad değişikliği uygulamalarıyla 5 yıl içerisinde 298 bin 670 kişinin soyadını, 134 bin 818 kişinin ise ismini değiştirdiği verileri yer alıyor.

En çok düzeltilen isimler; Rabiye, Hava, Döndü, Esme, Ümüt, Yunis, Memet, Satılmış,

Düzeltilen soy isimler ise; Koyun, Satılmış, Çoşkun, Deli, Uğuz, Kör  şeklinde listeleniyor.

Nüfus ve Vatandaşlık işleri Genel Müdürlüğü’nün yaptığı açıklamaların ardından, sosyal medyada ad ve  soyadı değişikliğine dair birçok iddia paylaşımı ve tartışma sürmeye devam etti.

Tartışmalar devam ederken, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, bir yazılı açıklama daha yayımladı. Yapılan açıklamada ad veya soyadında yapılabilecek değişikliklere dair detaylı bir anlatım sunulduğu görülüyor. Geçmişten bu yana tartışma konusu haline gelen ad ve soyadı değişikliği, 2017 ve 2019 yıllarında yapılan düzenlemelerle birçok kişinin isminin düzeltilmesine olanak sağlandı.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nda 2017  yılında yapılan düzenlemeler ile Soyadı Kanunu’nun 3’üncü maddesine göre aykırı yazılan ve anlam değişiklikleri bulunan ad veya soyadlarında yapılabilecek değişikliklerle ilgili İçişleri Bakanlığı’nın 2021 yılında yayımladığı yazıya da ulaşmak mümkün.

Nüfus Hizmetleri Kanunu’nda ad ve soyadları neye göre değiştirilebilir?

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan kamuoyu bilgilendirmesinde, ad ve soyadı değişikliklerin belirlenen koşullar sağlandığı doğrultuda yapılabileceği açıklanmıştı.

Söz konusu koşullar;

-“5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nda 17.10.2017 ve 06.12.2019 tarihlerinde yapılan düzenlemeler ile ad veya soyadında; yazım ve imla hatası veya düzeltme işareti kullanımından kaynaklanan anlam değişlikleri bulunan, genel ahlaka uygun olmayan ve toplum tarafından gülünç karşılandığı değerlendirilen kişiler, yurtiçinde ilçe nüfus müdürlüğüne, yurtdışında ise dış temsilciliklerimize ya da e-Devlet üzerinden başvurmaları halinde, il ve ilçe idare kurulunun vereceği kararla bir kereye mahsus mahkeme kararı aranmaksızın değiştirilmesine olanak sağlanmıştır”

-Açıklama içerisinde noktalama işareti eksiliği, harf eksikliği ve düzeltme işareti eksikliği bulunan ad ve soyadlarına dair örnekler verilmiş ; Yasmin- Yasemin, Memet-Mehmet, Melhat-Melahat, Çığdem-Çiğdem, Alı-Ali, Nıhal -Nihal, Ulku-Ülkü, Adem -Âdem, Bilal-Bilâl, Kazım-Kâzım, Kamil-Kâmil, vb.

-Bir başka maddede ise 2525 sayılı Soyadı Kanunu’nda belirtilen maddelerine uygun olmayan, gülünç ad veya soyadı olduğu değerlendirmelerinden geçenlerin değişiklikten yararlanabildiği; Yalak, Kalas, Sıçan, Deli, Koyun, Top, Boynuz, Ördek vb. bilgisi verilmiş.

– Ayrı yazılmış olan adların birleştirilmesini Ayşe Gül- Ayşegül ya da bitişik şekilde yazılmış olan adların ayrı yazılmasını Mehmetcan-Mehmet Can talep edenlerin başvuruları il/ilçe idare kurulu kararı ile ad veya soyadları değiştirilebilmektedir.

Nereden başvuru yapılıyor?

Türkiye’de yaşayan vatandaşlar, ad ve soyadı değişikliği taleplerini ilçe nüfus müdürlüklerine iletebiliyor.

Yurt dışında yaşayan vatandaşlara ise, ad soy adı değişiklik talepleri doğrultusunda dış temsilciliklere başvuruda bulunabilme olanağı sunuluyor.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü yayımladığı bilgilendirme koşullarını sağlayan vatandaşlara, ad ve soyadlarını mahkemeye gitmeden değişiklik yapabilmesi adına e-Devlet üzerinden başvuruda bulunma imkanı sağlıyor.

Medeni Kanunu’nun 27. maddesinde ise adın değiştirilmesinin haklı bir dayanağının hakime sunulması gerektiğine değiniliyor. Yani madde, ad değişikliğinin belirli koşullar çerçevesinde gerçekleştirilebileceğini söylüyor.

Sonuç olarak, yapılan düzenleme sonradan Türk vatandaşı olan kişileri kapsam dışı bırakıyor. Soyadı Kanunu’nun 3. maddesine aykırı yazılan, yazım, imla hatası ve düzeltme işareti kullanımından kaynaklanan anlamsal bozukluklar bulunan, genel ahlaka uygun olmayan, toplum tarafından gülünç olarak değerlendirilen ad ve soyadları için yapılan başvurular dikkate alınıyor.

İsim ve soy isimlerde belirlenen maddeler haricinde köklü bir değişiklik yapılması hususunda ise, bireylerin konuyu mahkemeye taşımaları gerektiği belirtiliyor.

Sonradan Türk vatandaşlığını kazanan kişilerin ad ve soyadı değişikliği düzenlemesinden yararlanamadığı da paylaşılan bilgiler arasında yer alıyor.

• Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün YouTube hesabından da konuyla ilgili olarak bilgilendirici video anlatım içeriği paylaşıldığı görülüyor.

Kimlik fotoğrafı montajla değiştirilmiş

Sosyal medyada yeniden paylaşımda olan fotoğrafın,  Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı almış yabancı uyruklu bir kişiyi gösterdiği iddia edildi. Daha önce de birçok kez paylaşılarak yanlış bilgi ortamı yaratan ilgili fotoğrafı tersine görsel arama yöntemiyle araştırdığımızda görselin orijinaline ulaşıyoruz.

Arama sonuçlarında 2013 tarihinde gündeme gelen haberlerle karşılaşıyoruz. Haberin detaylarında fotoğrafla ilgili, “2 Mayıs 2013’te çekilen bu fotoğraf, Abdul Razzaq’ın Afganistan’ın Faysalabad’daki Bagram hapishanesinde son dokuz yıldır tutuklu bulunan kardeşi Amanatullah Ali’nin nüfus cüzdanını elinde tuttuğunu gösteriyor. ABD, Afganistan’daki Bagram hapishanesinin kontrolünü üç ay önce Kabil hükümetine devretti, ancak hâlâ ‘Afgan Guantanamo’sunda kilitli olan düzinelerce yabancı mahkum için hiçbir şey değişmedi.”  notu yer alıyor.

Kaynaklardan edindiğimiz bilgiler doğrultusunda fotoğrafın orijinalindeki kişinin Abdul Razzaq adlı bir Pakistan vatandaşı olduğu anlaşılıyor. Razzaq, Afganistan’da hapishanede bulunan kardeşi Amanatullah Ali’nin kimliğini elinde tutuyor.

Konuya ilişkin fotoğrafın 2017 ve 2019 yılının haberlerinde  kullanıldığını görmek mümkün. Burada da Pakistan uyruklu Amanatullah Ali’nin 2004 yılında İngiliz özel kuvvetleri tarafından Irak’ta yakalandığı ve sonra ABD birliklerine teslim edildiği bilgisi paylaşılmış.

Ek olarak orijinal kimliğin sağ köşesinde bulunan amblemi araştırdığımızda Pakistan arması olduğu anlaşılıyor.

Sonuç olarak Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı almış yabancı uyruklu kişiyi gösterdiği iddiasıyla paylaşılan fotoğrafa, “Erdoğan Berkecan” isimli Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartının montajlandığı anlaşılıyor. Sahte Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı oluşturulan fotoğrafın orijinalinde Pakistan kimliği yer alıyor.

Bu iddia başka doğrulama kuruluşları tarafından da analiz edildi.  Doğruluk Payı ve Malumatfuruş ‘tan da okumanızı öneririz.