Delmicron adında yeni bir Covid-19 varyantı yok

İddiaların ne derece gerçek olduğunu, söz konusu kavramın yeni bir varyantı ifade edip etmediğini inceleyeceğiz ancak öncelikle bazı tanımlamalar yapalım.

Varyant derken neyi kastediyoruz?

İddiaların ne derece gerçek olduğunu, söz konusu kavramın yeni bir varyantı ifade edip etmediğini inceleyeceğiz ancak öncelikle bazı tanımlamalar yapalım. Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ)’nün internet sitesinde detaylı şekilde ifade edildiği üzere; virüsler zaman içerisinde sürekli gelişiyor ve değişiyor. Bir virüs her çoğaldığında yani kopyasını oluşturduğunda ise yapısında değişiklik olma potansiyeli bulunuyor. Bu değişikliklerin her birine ‘mutasyon’ adı verilirken; değişiklikler orijinal virüsten önemli ölçüde farklı hale geldiğinde ‘varyant’ olarak ifade edilir. Yani bir veya daha fazla mutasyona sahip bir virüse, orijinal virüsün varyantı denir.

Varyantları belirlemek için bilim insanları, virüslerin genetik materyalini haritalandırır ve ardından değişip değişmediklerini görmek için aralarındaki farklılıkları arar. COVID-19’a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün küresel olarak yayılmasından bu yana, dünyanın birçok ülkesinde varyantları ortaya çıkmış ve tanımlanmıştır. Öte yandan bu varyantların isimlendirmesi noktasında ise medyada ve kamuoyunda varyantları tartışmak amacıyla DSÖ, varyantları takip etmelerini kolaylaştırmak için Mayıs 2021’de Yunan alfabesini kullanmaya başladı.

Varyantların çeşitli sınıflandırmaları mevcut. ‘Endişe verisi varyantlar’ da onlardan biri. İddia ile ilgili olarak ele almak istediğimiz varyantlar Delta ve Omicron. Nitekim ilk olarak Hindistan’da ortaya çıkan Delta varyantı 11 Mayıs 2021‘de; Güney Afrika’da ortaya çıkan Omicron ise 26 Kasım 2021‘de DSÖ tarafından endişe verici bir varyant olarak sınıflandırılmıştır.

‘Delmicron’ yeni bir varyant değil, iki varyantın birleşimi

O halde söz konusu iddialara geri dönelim. Delmicron’un ‘Delta ve Omicron’ birleşimi oldukça bulaşıcı ve son derece ciddi semptomlara sebep olan yeni bir varyant olduğu söylemi pek çok haber mecrasında yer aldı. Haberleri incelediğimizde kaynak olarak The Times of India’nın verildiğini fark ettik. Hindistan’dan Dr. Shashank Joshi’nin demecinin yer aldığı kaynak metni inceledik. Dr. Joshi, Avrupa ve ABD’daki Covid-19 vakalarındaki yüksek artışın muhtemel sebebi Delta ve Omicron varyantlarının bir kombinasyonu olan ‘Delmicron’ olduğunu belirtiyor. Hatta bu artışı ‘mini bir vaka tsunamisi‘ olarak tanımlamasıyla bu söylemleri de haber mecralarında yer bulmuştu.

Ancak orijinal metni detaylı incelediğimizde aslında Dr. Joshi’nin Delmicron’u net bir şekilde yeni varyant olarak tanımlamadığını gördük.  Delta ve Omicron varyantlarının bir kombisyonu olduğunu belirtmesine karşın bu kavaramı bir varyant olarak tanımlamıyor. Ancak onun sözlerini kaynak gösteren mecralar kavramı yeni bir varyant olarak tanımlıyor. Yani esasında burada bir çarpıtma olduğunu söylemek mümkün.

Nitekim yeni bir varyantın ortaya çıktığı iddialarının yayılmasının ardından yine The Times of İndia’da bu kez başka bir haber yayımlandı. Hindistan’dan üst düzey bir bilim insanı Dr. Rakesh Kumar Mishra’nın verdiği demece göre Delmicron yanıltıcı bir terim ve böyle bir koronavirüs varyantı yok. Büyük bir bir korkuya neden olan sözde yeni varyantın aslında var olmadığını ve bu sebeple endişeye gerek olmadığını belirten Dr. Mishra durumu şöyle açıklıyor:

“Bir kişinin her iki varyanta da aynı anda sahip olması son derece nadirdir. O durumda bile buna yeni bir isim vermek doğru değildir.“

Ayrıca, Yeni Delhi’deki AIIMS Toplum Tıbbı Merkezi’nden Doçent Dr. Harshal R Salve de İndia.com’a ‘Delmicron’ adında böyle bir varyantın mevcut olmadığını söyledi.

DSÖ’nün yeni bir varyant tanımlaması yok.

Sonuç olarak Delmicron yeni bir varyant değil. Tüm bunların ötesinde herhangi bir yeni varyantın ortaya çıkması halinde bunu tanımlayacak olan yetkili mercii Dünya Sağlık Örgütü. DSÖ’nün resmi açıklamalarını taradığımızda henüz böyle bir varyanta ilişkin bir duyurusu olmadığını gördük. Öte yandan varyantların Yunan alfabesiyle isimlendirildiğini belirmiştik. Delmicron adında bir harf bulunmuyor.

Bu iddiayı bir doğruluk platformu olan Teyit de incelemiştir.