Bill Gates’in GDO’ları küçük çocuklara enjekte ettiği iddiası

20 Eyl 2022

15:03

Yanlış

Doğru

Sonuç

Bill ve Melinda Gates’in 2015’te Brüksel’de katıldığı bir etkinlikten alınan kısa video bağlamından koparılarak yanlış aktarılmış.
Gates’in konuşmasının tamamına bakıldığında, geçmişten günümüze tüm insanlığa uygulanan aşıları ima ettiği anlaşılıyor.
Viral hastalıklara karşı geliştirilen bu aşılar, ilgili virüsün içinde hali hazırda bulunan bazı organizmaların genetiğinin değiştirilmesiyle bağışıklık sağlayan aktif proteinler üretme yöntemiyle elde ediliyor.
Bill Gates, bu aşıları güvenle kullanabiliyorsak genetiği değiştirilmiş gıdalar için de gerekli test ve deneyleri yaparak güvenli bir sistem kurulabileceğinden bahsediyor.

İddia Yayılımı

Bill Gates konuşmaları, uyguladığı yöntemler ve fon sağladığı organizasyonlarla dünya çapında en çok gündeme gelen isimlerden biri. Sosyal medyada neredeyse her gün Gates’in projeleri ve açıklamalarıyla ilgili yeni bir iddia ortaya atılıyor. Bill Gates’in Melinda Gates ile bir videosundan alınan sözü yine benzer bir iddiaya yol açtı.

Videoda Bill Gates’in ‘Genetiği değiştirilmiş organizmaları alıyoruz ve onları küçük çocukların kollarına enjekte ediyoruz’ dediği iddia edildi. Söz konusu iddia, hakkında hala fikir birliği sağlanamamış GDO’lu ürünler ve küçük çocuklar ile ilgili olduğu için videonun etkileri kısa süre içerisinde hem dünyada hem Türkiye’de yayıldı.

Kanıt

Video Bill ve Melinda Gates’in 22 Ocak 2015 tarihinde Brüksel’de katıldıkları bir etkinlikten alınmış. Bill Gates bu etkinlikte Afrikalı çiftçilerden bahsediyor ve konuşmasının bir kısmında gerçekten ‘Genetiği değiştirilmiş organizmaları alıyoruz ve onları küçük çocukların kollarına enjekte ediyoruz’ diyor. Ancak Gates’in bu cümlesini anlamak için videonun tamamını izlemek gerekiyor.

Yıllık Mektup’ta da Afrika’daki çiftçilere değinilmiş

Etkinlikten hemen bir gün önce 21 Ocak’ta Bill ve Melinda Gates Vakfı’nın 2015 ‘Yıllık Mektubu’ yayınlanmış. Mektupta 2030 senesi için ‘büyük bahsimiz’ olarak bahsedilen husus fakir ülke insanlarının yaşamlarının önümüzdeki 15 sene içerisinde, tarihin herhangi bir zamanına kıyasla, daha hızlı iyi hale gelebileceğinden bahsedilmiş. 2030’a kadar gerçekleşmesini umdukları bu ‘iyi yaşam’ ideali için öngördükleri atılımlar arasında genetiği değiştirilmiş gıdalardan direkt olarak bahsetmiyorlar. Ancak Bill Gates’in videoda da bahsettiği ‘Afrika ve tarım’ konsepti Yıllık Mektup’un bir kısmında geçiyor.

Mektubun bu bölümünde Melinda Gates’in tanıştığı Tanzanyalı bir çiftçinin kuraklığa dayanıklı yeni bir mısır tohumu ektiğinden bahsediliyor. Kuraklık başladığında tüm mahsuller kuruyup ölmesine rağmen yeni mısır tohumu verimli bir şekilde ürün vermeye devam ediyor. Dolayısıyla mektupta benzer yöntemlerin Afrika çiftçileri ve toplumunun refahı için kurtarıcı bir inovasyon olabileceğinin altı çiziliyor.

Genetiği değiştirilmiş gıdalar

Yıllık Mektubun yayınlanmasının ardından Brüksel’deki etkinliğe katılan Bill ve Melinda Gates burada da genetiği değiştirilmiş gıdaların faydalı amaçlar için kullanılabileceğinden bahsediyor.

Bu noktada ‘genetiği değiştirilmiş gıdaları’ tanımlamakta fayda var. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bu ürünler, genetik materyali (DNA’sı) yapay şekilde değiştirilen organizmalardan elde edilen gıdalardan oluşuyor. Örnek olarak kendisinden farklı bir organizmadan eklenen gen veya genler içeren gıdalar gösterilebilir.

Bill Gates aslında ne demek istiyor?

Bill Gates’in videoda genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkında konuşması ise tam olarak şu şekilde:

‘The strongest analogy is to medicines. Is there something to worry about with medicines that some of them might have side effects? Do we need safety testing? We’re taking things that are genetically modified organisms, and we’re injecting them into little kids’ arms; we just shoot them right into the vein. So, yeah, I think maybe we should have a safety system where we do trials and test things out.’

En güçlü analoji, ilaçlarla olandır. Yan etkileri olabilecek ilaçlarla ilgili endişelenecek bir şey var mı? Bu ilaçlar için güvenlik testine ihtiyacımız var mı? Genetiği değiştirilmiş organizmaları alıyoruz ve onları küçük çocukların kollarına enjekte ediyoruz; onları doğrudan damara vuruyoruz. Yani, evet, belki de denemeler yaptığımız ve bazı şeyleri test ettiğimiz güvenli bir sistemimiz (genetiği değiştirilmiş organizmalarla ilgili) olmalı.

Gates burada ilaçlar ve genetiği değiştirilmiş gıdaları kıyaslıyor. Bu kıyaslamanın sebebi varsayımsal yeni ‘ilaçların’ potansiyel güvenlik riskini, genetiği değiştirilen gıdaları yeme riskiyle karşılaştırmak. Doğrudan iddiaya konu olan cümlesinde bahsettiği ise genetiği değiştirilmiş organizmaların aşı üretiminde önemli birer unsur olmaları. Örneğin HPV virüslerine karşı geliştirilen aşılarda, bu virüslerde hali hazırda yer alan organizmaların genetiği değiştirilmiş hali kullanılıyor. Böylelikle virüse karşı bağışıklık sağlanıyor. Üstelik genetiği değiştirilen organizmalardan üretilen aşılar uzun süredir ‘güvenli’ atfedilerek milyonlarca insan tarafından yaptırılmaya devam ediyor.

Sonuç olarak; bağlamından koparılarak alınan iddia cümlesini, 2015 Yıllık Mektubu’na ve Brüksel’de yaptığı konuşmanın tümüne bakarak değerlendirdiğimizde Bill Gates’in anlatmaya çalıştığı şu şekilde özetlenebilir:

Genetiği değiştirilmiş organizmalardan üretilen aşıları küçük çocuklara (bile) güvenle uygulayabiliyoruz; o halde gerekli denemeler ve testlerin yapılmasıyla genetiği değiştirilen gıdalarla uzun vadede besin sorununu da halledebiliriz.

Bu sonuca itiraz et