Bhakdi’nin ”PCR testleri yalan ve insanlık suçudur” iddiası

PCR testi ne için gerekli? Test sonucu nasıl belirleniyor?

01.06.2021’de BBN Türk’de Büyük Resim adlı tartışma programına görüntülü olarak katılan Bhakdi koronavirüs sürecinde alınan önlemler, uygulamalar ve aşı hakkında çeşitli eleştirilerde bulundu. Aynı zamanda Bhakdi virüslerin genetik yapısını tespit eden moleküler bir tanı ve antijen testi olan PCR’ın yalan ve insanlık suçu olduğunu söyledi.  PCR testi pandeminin en başından bu yana COVID-19’a yakalanan ve virüsü aktif olarak taşıyan kişileri belirlemek için kullanılıyor.

PCR testlerinde iki tür uygulama var. Bunlar gerçek zamanlı PCR yani real(gerçek) time PCR ve hızlı sonuç veren PCR. Gerçek zamanlı PCR testinde, yetkili kişilerin hastanın burnundan ve/veya genzinden sürüntü çubuklarıyla kapalı ortamda aldıkları örnekler, laboratuvarlara taşınıyor. Laboratuvarlarda uzmanlar tarafından bu örnekler incelenerek sonuç belirleniyor sonrasında test hekim kontrolünde ve onayı durumunda referans merkezlerine gönderilerek değerlendiriliyor. 1-3 saat içinde alınan sonuç 24 saat içinde netlik kazanarak kişilere bildiriliyor. Hızlı sonuç veren PCR testinde ise 15 dakikadan 1,5 saate kadar sürede sonuç alınabiliyor.

PCR testi güvenilir sonuç veriyor mu?

PCR testleri, dünya genelinde koronavirüs tanısı için en önemli standart olarak kabul edilir. Haber 3’de yer alan habere göre, Dr. Cihat Olcay Dinçel korona virüsün tespitinde kullanılan PCR testlerinin güvenilirliği ile ilgili açıklamalarda bulundu; virüsü taşıyan hastayı tespit etmek için uygulanan testlerin güvenilirliği hâlâ tartışmalı. Bazen PCR negatif biri hasta, bazen de pozitif biri sağlıklı çıkabiliyor. Bu testi yüksek ateş, nefes darlığı, öksürük, ani tat ve koku alma kaybı gibi şikâyetlerle hastaneye giden herkes yaptırabiliyor.  Sözlerine ek olarak “Testim negatif çıktı ama hastaymışım, yakınması duyuyoruz. Neden böyle oluyor? Testin doğru sonuç vermesi birçok faktöre bağlı. Yeterli miktarda numunenin doğru zamanda ve doğru yöntemle alınması, taşınma şartlarının da uygun olması halinde testler doğru sonuç verir’’ dedi.

Bern Üniversitesi tarafından 30.09.2020’ de test sonucunda COVID-19 tanısı konulan 64 kişinin elektronik aramalarını yapılarak PCR testinin güvenilirliğine dair bir araştırma gerçekleştirildi. Araştırmacılar, testlerin doğruluğunun önemli ölçüde değiştiğini tespit etti. COVID-19 semptomları olan kişiler için testler, doğru tanı koyarak kişilerin ortalama yüzde 72’sinde olumlu bir sonuç verdi. Testin negatif vakaları belirleme oranı daha düşük. Gerçek zamanlı testin güven aralığının yüzde 63.7 – 79 arasında olduğu belirlendi.

Hızlı test COVID-19 semptomları olmayan kişilerin belirlenmesinde yüzde 58,1 oranında doğru sonuç verdi. Araştırmaya göre hızlı testler, semptomların ilk haftasında uygulandığında daha doğru bir sonuç veriyor. Araştırmacılar, hızlı testlerin ilk hafta boyunca pozitif vakaların ortalama yüzde 78,3’ünde COVID-19’u doğru bir şekilde tanımladığını buldu. Bu oran ikinci haftada ortalama yüzde 51’e düştü. Hızlı testin güven aralığı yüzde 40,2-74,1 arasında belirlendi.

Bu testler hızlı sonuçlar vermesine rağmen, pozitif bir sonuç bildirmek için numunenizde daha fazla virüs gerektirdiğinden laboratuvar testleri kadar doğru değiller. Hızlı testler, yanlış negatif sonuç verme riski taşıyor. Yanlış negatif sonuç COVID-19’a sahip olmadığınızı gösteriyor.  Hızlı tanı testlerinde 5-6 kez sonucu negatif  çıkan kişilerin 7. testte sonuçlarının pozitif çıktığı da görülüyor. Bu nedenle özellikle koronavirüs belirtisi taşıyanların hızlı tanı testleri negatif olsa bile gerçek zamanlı PCR testi ile teyit edilmesi gerekiyor. Bu noktada gerekirse duruma göre akciğer tomografisinin yapılması ve hastanın izole edilmesi çok önemli.

Ulusal İstatistik Gözetim Ofisi tarafından yapılan bir araştırmaya göre bir testin yüksek oranda gerçek vaka tespit etmesi testin duyarlılığına ve özgüllüğüne bağlı. Testin hassasiyeti ve duyarlılığı arttıkça yanlış sonuç verme oranı da artıyor. Özgüllük ise bir testin gerçekten hastalığı olmayan kişiler için doğru bir şekilde negatif sonuç verme yetisi demek. Dolayısıyla, %90 özgüllüğü olan bir PCR testi, her yüz kişiden 90’ına doğru şekilde Covid-19 olmadığını söylüyor. Aynı zamanda araştırma sonucunda yanlış pozitif vaka sayısının, test sonuçlarını işe yaramaz hale getirecek kadar yüksek olmadığı tespit edildi.

Sonuç

Uzmanların görüşleri, araştırmalar ve elde edilen veriler sonucunda söyleyebiliriz ki; PCR testlerinin pozitif sonuçları negatif sonuçlara göre daha güvenilir. Yani test sonucu pozitif çıktığında güçlü bir şekilde pozitif olduğuna inanabiliriz ama negatif gelirse bu kesinlikle sonucun negatif olduğu anlamına gelmiyor. Gerçek zamanlı PCR testi daha güvenilir sonuçlar veriyor. Hızlı tanı testlerinde ise alınan numune yeterli miktarda, uygun sayıda, zamanda ve koşulda alınmadıysa test büyük oranda yanıltıcı oluyor.  Öte yandan yanlış sonuç veren testlerin oranı PCR testlerinin işi yaramadığını ispatlayacak kadar büyük oranda değil.