‘Aynasız’ kelimesinin aynasız olarak üretilen sivil polis araçlarından geldiği iddiası

Türkçe Sözlük’te ‘aynasız’ kelimesini tarattığımızda,

Sıfat olarak “aynası olmayan” ve “hoşa gitmeyen, kötü, yakışıksız, çirkin, ters, biçimsiz” ve argoda “polis” anlamına geldiğini görüyoruz.

Araştırmamıza önce Google Kitaplar‘da “aynasız” kelimesini aratarak başladık. 1962 yılında Suat Derviş tarafından kaleme alınan “Fosforlu Cevriye” adlı romanda, ilgili kelimenin ‘polis’ anlamında kullanıldığı görülüyor.

1962 yılında Samim Kocagöz’ün yazdığı “Kalpaklılar: Doludizgin” adlı eserde de aynasız kelimesinin yine benzer bir şekilde polis anlamında kullanıldığı anlaşılıyor.

Reşad Ekrem Koçu’nun “İstanbul Ansiklopedisi” serisinde yer alan “Eritmek Fırın” adlı eserinde de yine benzer kullanımla karşılaşıyoruz.

Dolayısıyla “aynasız” kelimesinin 1970’lerden önce de kullanıldığı sonucuna ulaşıyoruz.

Kelimenin nereden geldiğine dair kesin bir bilgi yok

Aynasız kelimesi 1970’lerde sağ aynası olmadan üretilen Renault 12 model araçların polis aracı olması sebebiyle kullanıldığına dair bir inanış vardı. 1970’den önceki yıllarda da aynasız kelimesinin argoda ‘polis’ anlamına gelmesi, bu iddiayı geçersiz kıldı. Ne var ki polise aynasız denmesinin bu polis araçlarıyla bir bağlantısı olmasa da, kelimenin neye ithafen kullanıldığına dair kesin bir kanıta ulaşılamıyor.

Bu iddiayı Doğruluk Payı ve Malumatfuruş da incelemişti.