“Alo” hitabının Graham Bell’in sevgilisi Allessandra Lolita Oswaldo’dan geldiği iddiası

Hayali bir karakter: Alessandra Lolita Oswaldo

Hikayeyi Türkçe’de ve yabancı dillerde araştırdık. Yabancı kaynaklarda hiçbir şekilde Alexander Grahambel’in sevgilisi Alessandra Lolita Oswaldo’ya rastlanmıyor. Normal şartlarda “Alo” hitabının kökenine inmeye dahi gerek kalmadan İskoç mucide dair araştırmalarda bu ismin geçiyor olması gerekirdi. Bunun yerine benzer bir iddia İngilizce literatürde var: Margaret Hello. Snopes, kendi dilindeki bu efsanenin yanlış olduğunu 2014 yılında yaptığı analiz ile ortaya koymuş.

Neden “Alo” diyoruz?

Ülkemizde 23 Ekim 1840 tarihinde kurulan Posta Nezareti’ne 1881 yılında ilk defa tek telli telefon hattı çekilmiş. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra telefona olan rağbet artmış, 1909’da Fransa’dan 50’lik bir santral ve 45 adet manyetolu masa getirilmiş. Bakanlar ve üst makam yöneticileri başta olmak üzere 28 aboneye tahsis edilen ve 10 Mayıs 1909 tarihinde işletmeye açılan santral, ilk telefon santralidir.

Yani telefonun ülkemizde yaygınlık kazanmasının kaynağı o dönem batıdan yapılan gerek kültür gerekse teknoloji ithalatının ilk kapısı olan Fransa. Peki telefonu aldığımız bu ülkede hitap cümlesi neydi?

Fransızlar  telefonu “allo” şeklinde açarlar. Biz de bugün kullandığımız “alo” ifadesini bu dilden ödünçlemiş olmalıyız. Aksi halde Grahambel’in sevgilisinin üç değil ders ismi olmalı ki baş harfleri “allo”yu ortaya çıkarsın.

Diğer yandan İngilizce konuşulan ülkelerde ise hitap cümlesi “Hello”dur ki bu da Edison’un önerisinin daha fazla kabul görmesi ile ilgilidir.

Alexander Graham Bell’in telefon açıldığında kullanılması için önerdiği kelime ise bu varyasyonlardan farklı olarak “ahoy”du. Edison “hello”yu önerdikten sonra günümüze dek sürecek hitap sözü seçilmiş oldu ve ahoy bir denizcilik selamı olarak kaldı.

Sonuç olarak Graham Bell’in kendisi dahi “Alo”yu kullanmamış. Bunun yanı sıra hayali sevgili Alessandra Lolita Oswaldo’nun ismi yalnızca Türkçe anlatılarda yer alıyor. Benzeri bir hikaye de İngilizcede Margaret Hello üzerinden kurgulanmış.

Tüm bu sevgili hikayelerinin gerçek dışı olduğu kısa bir araştırmayla ortaya çıkıyor. Gelelim Graham Bell’in eşine…

Graham Bell, Mabel Gardiner Hubbard-Bell ile evliydi. Mabel, 5 yaşındayken hastalık dolayısıyla işitme duyusunu kaybetti. Boston’da Alexander Graham Bell’in öğrencisi oldu. Çift, telefonun patentinden bir yıl sonra evlendiler. İddianın bazı yayılımlarında da Mabel’in fotoğrafı sözde sevgilinin yerine kullanılmıştır.

İddia daha önceden Teyit ve Malumatfuruş tarafından da incelenmişti.