ABD’nin Taliban’a bıraktığı teçhizat 85 milyar dolar değerinde değil

7 Eyl 2021

14:57

Yanlış

Doğru

Sonuç

2001 yılından beri Afganistan’a harcanan parayı denetleyen, Afganistan Yeniden Yapılanma Özel Müfettişlerinin oluşturduğu SIGAR raporuna göre, iddia edilen rakamlar önemli ölçüde şişirilmiş durumda. ABD, Afgan güvenlik güçlerini inşa etmek, eğitmek ve donatmak için yaklaşık 83 milyar dolar yatırım yaptı. 83 milyar doların çoğunun askeri ekipman gideri için harcanmadığı raporda açıkça belirtiliyor.

İddia Yayılımı

Ağustos ayının son günlerinde, ABD birlikleri Afganistan’dan tamamen çekilirken, sosyal medya kullanıcıları “Taliban’ın yeni cephaneliğinin” 85 milyar dolar değerinde olduğunu iddia etti. Trump da iddiaları destekler nitelikte bir beyan ile; “TÜM EKİPMANLARIN derhal Amerika Birleşik Devletleri’ne iade edilmesi talep edilmelidir ve bu 85 milyar dolarlık maliyetin her kuruşunu içerir” dedi. Gündemde yankı uyandıran, Afganistan’a bırakılan 85 milyar dolarlık askeri teçhizat haberi tartışmalara sebep oldu. iddianın asılsız olduğu yönünde de çok sayıda görüş var. Söz konusu iddiayı tüm gerçekliği ile sizler için araştırdık.
Taliban’ın elde ettiği teçhizat, sosyal medya kullanıcılarının yanı sıra Senatör Marsha Blackburn, Rep. Lauren Boebert ve eski Başkan Donald Trump dahil olmak üzere siyasiler tarafından da gündeme getirildi.

Türkiye’de de aynı iddiaya yönelik paylaşımlar yapıldı.

Ayrıca sosyal medyada askeri teçhizatların listesinin yer aldığı bir liste de paylaşılıyor.

Kanıt

Ancak iddia edilenin aksine ABD’den Afganistan’a kalan askeri teçhizatlar 85 milyar dolar değerinde değil. Detaylar şöyle: ABD, 2001’den bu yana Afganistan’a yaptığı yatırımları 30 Temmuz 2021 tarihli Special Inspector General for Afghanistan Reconstruction (SIGAR) raporu ile belgeledi. Rapora göre ABD, 2001’den bu yana Afgan güvenlik güçlerini inşa etmek, eğitmek ve donatmak için yaklaşık 83 milyar dolar yatırım yaptı. Raporda açıkça belirtiliyor ki; güvenlik güçlerini geliştirmek ve sürdürmek için harcanan 83 milyar doların çoğu ekipman gideri için harcanmadı.

Üst düzey yetkililerin açıklamaları da SIGAR raporunu ve ulaştığımız sonucu destekler nitelikte. SIGAR raporları ve Hükümet Gözetimi Projesi’nde savunma politikası analisti Dan Grazier’e göre; bu finansman yirmi yılı aşkın süredir birlik maaşı, eğitim, operasyonlar ve altyapı ile ekipman ve ulaşımını içeriyor. Grazier, “Afgan güvenlik güçlerine 80 milyar doların üzerinde yardım harcadık” dedi. Sözlerine ek olarak; “Ama bu harcamanın hepsi ekipman maliyeti değil” açıklamasında bulundu.

Aslında Haziran 2019 SIGAR raporunda, bu toplamın yalnızca 18 milyar dolarının 2002 ve 2018 yılları arasında Afgan güçlerinin donatılmasına harcandığı belirtildi. 2017 Devlet Hesap Verebilirlik Ofisi raporu da,2005 ve 2016 yılları arasında Afgan güvenlik güçlerine harcanan doların yaklaşık %29’unun ekipman ve ulaşım için finanse edildiğini ortaya koydu. Ulaşım finansmanı da yetkilileri toplantılara taşımak için teçhizatın yanı sıra sözleşmeli pilotları ve uçakları içeriyordu.

Bütçeden ayrılan yüzdenin yirmi yılın tamamı için geçerli olduğu düşünülürse, ABD’nin 2001’den bu yana Afgan kuvvetleri için ekipman ve ulaşım gideri olarak yaklaşık 24 milyar dolar harcadığı anlamına gelir. Elde edilen bu veri tamamen doğru olsa bile, Grazier’e göre; askeri teçhizatın çoğu, yıllarca kullanıldıktan sonra eskimiş ve atıl durumda. Ayrıca, ABD Merkez Komutanlığı başkanı Deniz Generali Frank McKenzie’ye göre; Amerikan birlikleri daha eskiyen teçhizatı hurdaya çıkardı ve son zamanlarda düzinelerce Humvee ve uçağı devre dışı bıraktı, dolayısıyla ekipmanlar tekrar kullanılabilir durumda değil.

ABD’nin Afganistan’dan çekilmesiyle Taliban’a kalan teçhizatın tam değerini kimse bilmese de SIGAR raporuna göre iddia edildiği kadar büyük oranda değil. Fakat savunma yetkilileri teçhizatın Taliban’a fayda sağladığını doğruladı. Söz konusu iddia hakkında araştırmalar yaparak bizimle aynı sonuca ulaşan doğrulama platformları da var.

Bu sonuca itiraz et