Akkuyu nükleerin elektriği 3 kat pahalıya gelecek iddiası

20 May 2021

21:48

Yanlış

Doğru

Sonuç

2010’da yayınlanan Resmi Gazete’ye göre nükleer santral işlemeye başladıktan 15 sene sonraya kadar santralin iki güç ünitesinden üretilen elektriğin %70’i diğer iki güç ünitesinden üretilen elektriğin %30’u Türkiye Devlet’ine kilovatsaati 12.35(15.33’e kadar arttırılabilir) sentten satılacaktır.
Üretilen elektriğin geri kalanı (ilk ikisinin %30’u diğer ikisinin %70’i) piyasada satılacaktır. Nükleer santralin kazandığı net kârın %20’si Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne aktarılacaktır. Elektriğin Türkiye’deki şu andaki piyasa takas fiyatı yaklaşık 4 senttir. Yani, Ahmet Akın iddia ettiği gibi satın alınacak elektriğin fiyatı güncel takas fiyatının 3 katıdır. İddia bu sebeple doğrudur.
Diğer yandan Resmi Gazete 2010 yılında yayınlanmıştır ve 2011 yılında dolar kurunun da düşük olması sebebiyle elektriğin piyasa takas fiyatının 8 ile 11 sent arasında olduğu görülmektedir. Yani o yıllara bakıldığında güncel ile gazetedeki fiyat farkı azdır. Ayrıca, daha düşük fiyatlara olsa da, yeşil enerjilerden (Bazı kesimler nükleer enerji de yeşil enerji sınıfına almaktadır.) üretilen elektrikler içinde yüksek fiyat garantisi verilmektedir.

İddia Yayılımı

Cumhuriyet ve Sözcü’de yer alan haberde CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın’ın iddiasına göre Akkuyu Enerji Santrali için yapılan anlaşma ile Türkiye elektriği santrali işletecek Rus firmasından 15 yıl boyunca alacaktır. Alacağı elektriğe karşılık kilovatsaat başına 12.35 sent (ABD doları) ödeyecektir ve bu fiyat piyasa fiyatının üç katıdır (4 sent). Cumhuriyet’teki haberde 4 sentin Türkiye’nin piyasa fiyatı olduğu belirtilirken, Sözcü’de dünyadaki elektriğin kilovatsaati 4 sent olduğu belirtilmiştir.

Kanıt

Anlaşma maddeleri nasıl ?

6 Ekim 2010’da yayınlanan 27721 sayılı Resmi Gazetede nükleer santralle ilgili anlaşma yayınlanmıştır. Bu anlaşmaya göre santrali kurmayı üstlenen Rus Proje Şirketi nükleer santralin sahibidir ve başlangıçta hisselerin %100’üne sahiptir. Şirket nükleer santrale dört adet güç ünitesi kuracaktır. Şirket nükleer enerji santralinin ömrü boyunca (ayrıca, en az 15 yıl boyunca) net kârının %20’sini Türk tarafına verecektir.

Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. ise 15 yıl boyunca Proje Şirketinden elektrik satın alacaktır. İki ünitenin ürettiği elektriğin %70’ini diğer ikisinin ürettiğinin ise %30’unu alacaktır. Alacağı fiyat ise kilovatsaat başına 12.35 ABD sentidir. Bu fiyatta değişim olabilir ancak fiyatta üst limit 15.33 ABD sentidir. Üretilen elektriğin diğer kısmı ise serbest piyasada işlem görecektir.

Türkiye’de fiyatlar nasıl?

Yapılan haberde elektriğin piyasa fiyatı ortalamasının 4 sent olduğu belirtilmiştir. Ayrıntılı bir açıklama olmadığı için bu fiyata birkaç şekilde incelenmiştir. İlk olarak hane halkının ve sanayinin ödediği ücret incelenmiştir. 2020’nin ikinci yarısına göre hane halkı elektriğe kilovatsaat başına ortalama 73,5 kuruş öderken, sanayi ise ortalama 57,3 kuruş ödemiştir. Buna göre hane halkı elektriğe yaklaşık 9 sent öderken sanayi 7 sent ödemiştir. (1. Görsel)

Haberde bahsedilen fiyatın, piyasa takas fiyatı olduğunu varsayarsak. Bu fiyatı da Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.’nin yayınladığı rapora bakarak inceleyebiliriz. 2021 yılında 3 Mayıs-8 Mayıs arası için yayınlanan raporda piyasa takas fiyatı megavat saat başına 361,78 TL’dir. Bu fiyat günün saatine göre farklılık göstermektedir. Ortalamaya göre kilovatsaatte 4,3 ABD senti etmektedir. Resmi Gazete’nin yayınladığı tarihe en yakın bulabildiğimiz tarih 2011 Aralık ayına baktığımızda elektriğin günlük fiyatının kilovatsaatte genelde 8 ile 11 sent arasında olduğunu gördük.

Avrupa’da fiyatlar nasıl?

Avrupa’daki bir enerji marketi olan Nordpool’a baktığımızda fiyatların çok oynak olduğunu görmekteyiz. Firmaların 18 Mayıs’taki gün içindeki fiyat ortalamalarına bakıldığında en çok 74.18 Euro/MWh (yaklaşık 9 sent/kWh), en az 29.58 Euro/MWh(3,6 sent/kWh) olduğunu görmekteyiz.(2. Görsel)

Diğer fiyat garantili enerjiler

Yenilenebilir enerjide ise alım garanti fiyatları genelde sabit dönemsel artışlarla seyrediyor. Son güncellenen rakamlara bakacak olursak, hidroelektrik için 40 kuruş/kWh, rüzgar için 32 kuruş/kWh, jeotermal enerji 54 kuruş/kWh, biokütle enerjisi üretim şekline göre 32-54 kuruş/kWh arası, güneş enerjisi 32 kuruş/kWh’dır. Bu fiyatlar ise sırasıyla 6.4 sente, 5.4 sente, 8.6 sente, 5.1-8.6 sente ve 5.1 sente kadar arttırılabilmektedir. Önceki fiyatlar ise sırasıyla 7.3 sent/kWh, 7.3 sent/kWh, 10.5 sent/kWh, 13.3 sent/kWh ve 13.3 sent/kWh’dir. (3. Görsel)

Bu sonuca itiraz et